Ο Αγιασώτης εικαστικός και μετρ της ακουαρέλας Ιωσήφ Β. Χατζηπαυλής - 7 χρόνια από το θάνατό του
Ο Ιωσήφ Χατζηπαυλής ή Σήφης, όπως τον φωνάζανε όσοι τον αγαπούσαν ήταν γεννημένος το 1935 στην Αγιάσο της Λέσβου, ήρθε στον Πειραιά δώδεκα χρονών. Αφού τέλειωσε το εκεί πρότυπο γυμνάσιο, μπήκε στο εργαστήρι του Γ. Βακιρτζή, όπου έμεινε τέσσερα χρόνια. Ο Ιωσήφ θυμόταν με ευγνωμοσύνη και συγκίνηση εκείνα τα πρώτα χρόνια της μύησης.
«Εκεί έμαθα να ζωγραφίζω» αποκάλυπτε, κι ας ακολούθησαν έπειτα μεγάλοι δάσκαλοι. Το εργαστήρι του Βακιρτζή ήταν από τα λίγα εκείνου του καιρού που έφτιαχνε τις γιγαντοαφίσσες για τον κινηματογράφο. Μάλιστα. Τότε τα κεντρικά σινεμά, που σημειωτέον άλλαζαν έργο σχεδόν κάθε μέρα, παράγγελναν τις τεράστιες αφίσσες –διαστάσεων 10, 12 μέτρων, ίσως και παραπάνω- σε ζωγράφους, γιατί βέβαια δεν υπήρχαν τα σημερινά τεχνικά μέσα. Όλα γίνονταν από χέρια ανθρώπων ικανών και ταλαντούχων.
Κάποιες από αυτές τις αφίσσες που διασώθηκαν σε άλμπουμ στο εργαστήρι του Ιωσήφ. Πρόκειται για αληθινά έργα τέχνης. Έκφραση, ένταση, κίνηση μοναδική. Δεν πιστεύεις ότι αυτά τα έργα έγιναν μέσα σε ελάχιστο χρόνο, μόνο και μόνο για να διαφημίσουν μια ταινία κι έπειτα να σκιστούν και να πεταχτούν.
«Η δουλειά εκεί ήταν εξαντλητική, μου έχει αφηγηθεί ο Ιωσήφ. Συχνά δουλεύαμε όλη μέρα κι όλη νύχτα, για να προλάβουμε τον χρόνο της παραγγελίας. Πολλοί μαζί μαθητευόμενοι, με την καθοδήγηση και την εποπτεία του Βακιρτζή, σκαρφαλωμένοι σε σκάλες και σκαλωσιές, δουλεύαμε πυρετωδώς, άλλος έκανε γεμίσματα, άλλος φωτίσματα, άλλος σκιές ή λεπτομέρειες. Εκεί έμαθα σχέδιο, προοπτική, λύθηκε το χέρι μου κι η πινελλιά μου, όλα όσα αργότερα διδάχτηκα από τους καταξιωμένους της τέχνης μου, τα είχα ήδη μάθει εμπειρικά σ’ εκείνο το μεγάλο σχολειό.».
Με μεγάλη αγάπη φυσικά θυμόταν και τους υπόλοιπους δασκάλους του, τον Σπύρο Βασιλείου, τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Γιώργο Πολυκανδριώτη, τον χαράκτη Τάσσο.
Δεν θα παραθέσω αναλυτικά, για να μην κουράσω, τις πάμπολλες δημιουργικές δραστηριότητές του στα σαράντα και πλέον έτη δουλειάς του. Σκηνογράφος σε πολλές και σημαντικές παραστάσεις και συνεργασίες με μεγάλους του θεάτρου (ενδεικτικά μόνο αναφέρω τον Μ. Κακογιάννη, τον Γ. Αρμένη, το Ιαπωνικό θέατρο Τοχο,, τον Γ. Νάκο, τον Τ.Αλκουλή κ.λ.π.), αγιογράφος, (ιστόρηση εκκλησιών στα Πευκάκια και στην Λέσβο), δάσκαλος στο Θεατρικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών και σε σεμινάρια Θεατροπαιδείας, συνεργάτης των εκδόσεων Φιλιππότη, και φυσικά δέκα ατομικές εκθέσεις και έντεκα συλλογικές είναι οι κυριότερες καλλιτεχνικές του δραστηριότητες.
Μεγάλη του αγάπη η ακουαρέλα, την οποία δούλευε με εκπληκτική δεξιοτεχνία, αλλά και αισθαντικότητα. «Λιμάνια, ακρογιάλια, βουνοπλαγιές κατοικημένες από μια θαρρείς εσωτερική δόνηση, εμψυχώνουν ό,τι το βλέμμα αγγίζει και η αισθαντικότητα αναδύει. Με ευκρίνεια και σεβασμό στα αντικειμενικά δεδομένα της παρατήρησης, ο Ιωσήφ Β. Χατζηπαυλής μάς ταξίδεψε και μας ταξιδεύει πέρα από την ψευδαίσθηση. Στην ατμόσφαιρα και στην κλίμακα των τόνων ενός τοπίου, που είναι φορτισμένο από την ανθρώπινη εμπειρία του παρελθόντος και του παρόντος, δημιουργώντας μας έτσι τις προϋποθέσεις στοχασμού, γύρω από τις διακριτικές κάθε φορά λεπτομέρειες που κάνουν την διαφορά.», γράφει γι’ αυτόν η κριτικός τέχνης Αθηνά Σχινά.
Και ο Παναγιώτης Τέτσης, βλέποντας το έργο του, απεφάνθη λιτά και με απόλυτη σαφήνεια: «Μέτρ της ακουαρέλας.»
Θα κλείσω αυτή τη σύντομη αναφορά σ’ έναν άνθρωπο που του αξίζουν πολύ περισσότερα από αυτά τα λίγα λόγια, με δυο κουβέντες για τον Ιωσήφ. Τον απλό, σεμνό, ανεπιτήδευτο, αλλά και γοητευτικό άνθρωπο που τίμησε το Θεατρικό εργαστήρι του Δήμου Ηλιούπολης πριν πολλά χρόνια. Ο Ιωσήφ, παρά την αδιαμφισβήτητη καλλιτεχνική του αξία και αναγνώριση, ποτέ δεν κόμπασε, ποτέ δεν φέρθηκε με υπεροψία, ποτέ δεν κυνήγησε τη δημοσιότητα ή τους «κύκλους», ποτέ δεν «πούλησε καλλιτεχνιλίκι». Και ποτέ δεν αρνήθηκε σε όποιον του το ζήτησε την αφιλοκερδή συνεισφορά του.
Έχει χαρίσει το ταλέντο του σε πάμπολλες ερασιτεχνικές παραστάσεις, έχει δώσει τα φώτα του σε κάθε πολιτιστική κίνηση που ζήτησε τη βοήθειά του, είτε πρόκειται για τον Δήμο, είτε για σύλλογο ή ομάδα, είτε για ατομική προσπάθεια. Χαιρόταν να δημιουργεί και να στηρίζει όπου και όπως μπορεί. Χωρίς ποτέ να περιμένει αντάλλαγμα. Άνθρωπος που δεν άγγιξε ούτε μια τρίχα της κεφαλής του ο σημερινός συμφεροντολογισμός, ο σημερινός ωχαδερφισμός, η σημερινή μικροψυχία.
Διατηρούσε όλ’ αυτά τα χρόνια μια καρδιά άκακη και αγνή σαν μικρού παιδιού, και ένα βλέμμα ζωηρό και ανατρεπτικό σαν εφήβου. Γι’ αυτό και δεν έπαψε να δημιουργεί ακατάπαυστα...
Μικρό συνοπτικό βιογραφικό
Σπούδασε στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό Ινστιτούτο (Α.Τ.Ι.) Δασκάλους είχε το Σπύρο Βασιλείου, το Γιάννη Τσαρούχη, το χαράκτη Τάσσο, τον Κώστα Πλακωτάρη και τον Γιώργο Βακιρτζή και Διευθυντή σπουδών τον Ευάγγελο Παπανούτσο.
Συνεργάστηκε επί σειρά ετών στα εργαστήρια των Σπύρου Βασιλείου και Γιώργου Βακιρτζή.
Από το 1997, ασχολείται παράλληλα με την σκηνογραφία και το θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, συνεργαζόμενος με ελληνικούς και ξένους θιάσους.
Από το 1990 είναι μόνιμος συνεργάτης των εκδόσεων Φιλιππότη, φιλοτεχνώντας το εξώφυλλο του Αθηναϊκού Ημερολογίου.
Το 1993 δίδαξε τεχνική της σκηνογραφίας σε σεμινάρια θεατροπαιδείας, επιδοτούμενα από το Υπουργείο Πολιτισμού και την Ε.Ε.
Φιλοτέχνησε, το 1996, 12 περιστεριώνες της Τήνου.
Ατομικές Εκθέσεις:
1987-1991 : Δήμος Ηλιούπολης.
1995-1997 :Ηλιοτρόπιο Ηλιούπολης
1996: Παρουσίαση του Λευκώματος "12 περιστεριώνες της Τήνου",λιθογραφίες.
2001:Γκαλερί "Περιπλάνηση" Γλυφάδα.
2002: Ιστορικό Αρχείο ΜουσείουΎδρας.
2002:Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Ηλιούπολης.
2003:Γκαλερί ΑΕΝΑΟΝ, Κατεχάκη.
Ομαδικές Εκθέσεις:
1982-1990:Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ηλιούπολης
1992-1993:Γκαλερί ΑΔΑΜ, Πάρος
2000-2001-2002:Γιορτές Ολυμπίας
2002-2003:Γκαλερί Αιγόκερος
2007-2008:Καλλιτεχνική συμμετοχή στις συναυλίες της ορχήστρας του Μίκη Θεοδωράκη για την ενίσχυση των Πυρόπληκτων της Πελοποννήσου και της Ευβοίας στο Ηρώδειο (2007) και στη Θεσσαλονίκη (2008).
---
* Νεκτάριος Βακάλης
(με επιπλέον στοιχεία από το διαδίκτυο και τη blogger Λορελάη).
