25/11/2021 - 20:26

Λέσβιοι κληρικοί στην Εθνική Αντίσταση

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟ

Χρόνος ανάγνωσης :

Λέξεις Κλειδιά :

Φίλοι Ιστορικής Μνήμης και Πολιτιστικής Δημιουργίας

Σήμερα, με την ευκαιρία της 79ης επετείου της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου, που είναι μέρα τιμής της Εθνικής μας Αντίστασης, θα αναφερθούμε εν συντομία στη συμμετοχή του Κλήρου στην Εθνική μας Αντίσταση, αναρτώντας σύντομο βιογραφικό του αγωνιστή ιεράρχη Διονυσίου Χαραλάμπους, ηγούμενου της Ιεράς Μονής Λειμώνος στη Λέσβο, που κατάφερε να επιβιώσει από τη ναζιστική θηριωδία, καθώς και φωτογραφίες από τη συμμετοχή Λέσβιων κληρικών στην Εθνική μας Αντίσταση.

Ο Κλήρος στην Εθνική Αντίσταση

H Εκκλησία έπαιξε το δικό της ρόλο στις μεγάλες στιγμές του ελληνικού γένους και του λαού μας. Η ελληνική ιστορία - από την Εθνική Παλιγγενεσία και εντεύθεν - έχει να επιδείξει πολλά, θετικά και αρνητικά παραδείγματα, ιερωμένων. Στη διάρκεια της Εθνικής Αντίστασης φάνηκε καθαρά η διαφοροποίηση της προσφοράς ανάμεσα στον ανώτερο και κατώτερο κλήρο. Ο ανώτερος κλήρος, στην πλειοψηφία του, έμεινε ασυγκίνητος από το δράμα του σκλαβωμένου ελληνικού λαού, ενώ πολλοί εκ των ιεραρχών πέρασαν με το μέρος των κατακτητών, δίνοντας "γην και ύδωρ". Μόνο λίγοι, φωτισμένοι επίσκοποι συντάχθηκαν με τους απλούς κληρικούς και τον ελληνικό λαό και, ανταποκρινόμενοι στο εθνεγερτικό κάλεσμα του ΕΑΜ, μετέτρεψαν τους άμβωνες των εκκλησιών σε επάλξεις του αγώνα, πήραν το όπλο στο χέρι να πολεμήσουν τον κατακτητή, έδωσαν τα πάντα για την πατρίδα.

Η δημιουργία της Παγκληρικής Ένωσης Ελλάδας - ανώτερου καθοδηγητικού οργάνου των συλλόγων κληρικών της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδας - συνέβαλε στη συσπείρωση του κατώτερου κλήρου στον αγώνα της Εθνικής Αντίστασης. Ο κατώτερος κλήρος, στην πλειοψηφία του, πήρε μέρος στην Αντίσταση και πρόσφερε μεγάλες θυσίες. Απλοί κληρικοί εντάχθηκαν στο ΕΑΜ, πολέμησαν και πολλοί έπεσαν για την πατρίδα.

Σημαντικές μορφές κληρικών που μετείχαν ενεργά στο λεσβιακό αντιστασιακό κίνημα ήταν ο μητροπολίτης Μηθύμνης Διονύσιος, Πρόεδρος της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ, ο αρχιμανδρίτης Χαράλαμπος Δέδες, ο ελασίτης παπά-Λευτέρης Διαμαντίδης, ο παπά-Στρατής Αθανασιάδης από τα Αλυφαντά, ο παπά-Ηρακλής Ευαγγελινίδης, μέλος του ΕΑΜ Πολιχνίτου, ο παπά-Χριστόφας Κανιμάς, μέλος του ΕΑΜ Αγιάσου, ο παπά-Φωτεινός, και αρκετοί άλλοι, στους οποίους θα αναφερθούμε εν ευθέτω χρόνω.

Διονύσιος Χαραλάμπους (1907-1970)

Ο Διονύσιος Χαραλάμπους, Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών, γεννήθηκε το 1907 στο Αβτζιλάρ (Κυνηγοί) Αδραμυττίου της Μικράς Ασίας. Οι γονείς και δύο αδελφές του κατακρεουργήθηκαν κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Δέκα χρόνια μόνασε στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους. Στη συνέχεια σπούδασε στην Αθωνιάδα Σχολή και κατόπιν στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Το 1934 χειροτονήθηκε εκεί διάκονος και το 1935 πρεσβύτερος. Στα 1940-42 υπηρέτησε ως ιεροκήρυκας στη Μητρόπολη Μηθύμνης και ανέλαβε την ηγουμενία της Ιεράς Μονής Λειμώνος.

Ο γενναίος αυτός κληρικός περιέθαλπε στο μοναστήρι του Άγγλους στρατιώτες. Η πατριωτική του δράση ανακαλύφθηκε από τους Γερμανούς, οι οποίοι τον Αύγουστο του 1942 τον συνέλαβαν, τον βασάνισαν και τον καταδίκασαν σε δεκαετή ποινή φυλάκισης. Από τη Μυτιλήνη μεταφέρθηκε στις φυλακές του στρατοπέδου «Παύλος Μελάς» της Θεσσαλονίκης. Εκεί τελούσε συχνά τη θεία λειτουργία, κήρυττε, εξομολογούσε και ενίσχυε τους κρατουμένους. Κινητοποιώντας ακόμη όλη τη φιλάνθρωπη Θεσσαλονίκη, έσωσε πολλούς από το θάνατο της πείνας. Με την παρέμβαση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιου Αλεξιάδη έλαβε χάρη, την οποίαν προς τιμήν του δεν δέχθηκε και σαν σωστός ορθόδοξος ποιμένας ακολούθησε την κοινή μοίρα των εκατοντάδων αθώων καταδικασμένων Ελλήνων. Μεταφέρθηκε για τρία χρόνια και τέσσερεις μήνες στα φρικτά ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης Στόουν και Μπερνάου της Γερμανίας, όπου υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Τις εμπειρίες και τις προσωπικές του αναμνήσεις από την περιπέτειά του στα δύσκολα αυτά χρόνια καταγράφει γλαφυρά μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του «Μάρτυρες. Διωγμοί 1942-1945», Εκδόσεις Η ΔΑΜΑΣΚΟΣ, Αθήνα 1949, 1951, 1955. Έφθασε «πλειστάκις παραπλησίον του θανάτου». Με την απελευθέρωση εργάσθηκε για τη συγκέντρωση και την επιστροφή των Ελλήνων κρατουμένων στην Ελλάδα. Στη συνέχεια διακόνησε ακαταπόνητα στη Μυτιλήνη, στη Ναύπακτο και στο Καρπενήσι και οργάνωσε στην Κύπρο την Ιερατική Σχολή «Απόστολος Βαρνάβας». Το 1951 εξελέγη Μητροπολίτης Λήμνου. Το 1959 μετατέθηκε στην Ιερά Μητρόπολη Τρίκκης και Σταγών, η οποία στα χρόνια του έζησε την κορύφωση της πνευματικής άνθησης. Πέθανε το 1970.