Η άγνωστη τέχνη των μαχαιράδων: Μυστικά, ιστορίες και απαράμιλλη δεξιοτεχνία
Το επάγγελμα του μαχαιρά στο παρελθόν δεν είχε ιδιαίτερη κοινωνική καταξίωση, καθώς οι αμοιβές ήταν χαμηλές. Οι μαχαιράδες ασχολούνταν κυρίως με την κατασκευή και επισκευή μαχαιριών, αλλά παράλληλα κατασκεύαζαν και άλλα εργαλεία, όπως πριόνια, σουγιάδες, κλαδευτήρια και ειδικά πριόνια για τη συγκομιδή ελιών. Για να μάθουν την τέχνη, συνήθως μαθητεύανε κοντά σε έμπειρους μάστορες πριν ανοίξουν το δικό τους εργαστήριο. Συχνά περιόδευαν σε χωριά πουλώντας τα προϊόντα τους.
Δεν υπήρχαν οργανωμένες συντεχνίες μαχαιράδων· κάθε τεχνίτης είχε το δικό του μαγαζί και πολλές φορές κατασκεύαζε εργαλεία κατόπιν παραγγελίας, χαράσσοντας το όνομα του πελάτη πάνω στο αντικείμενο. Όταν ολοκλήρωναν τις παραγγελίες, κατέφευγαν στα καφενεία ή τις πλατείες των χωριών και έβαζαν τον ντελάλη να διαλαλεί την παράδοση των προϊόντων τους. Πριν από τη δικτατορία του 1936, όταν η οπλοφορία απαγορεύτηκε αυστηρά, τα μαχαίρια ήταν συχνά διακοσμητικά αξεσουάρ στις ζώνες των νέων ανδρών, οι οποίοι συναγωνίζονταν για το πιο καλαίσθητο μαχαίρι.
Στη Λέσβο, ένας από τους πιο γνωστούς μαχαιράδες ήταν ο Βαγιανάς.
Από τις αρχές του 20ού αιώνα, οι μαχαιράδες χρησιμοποιούσαν ατσάλι από σούστες αυτοκινήτων για τις λεπίδες. Το ατσάλι κοβόταν, θερμαινόταν στο καμίνι, σφυρηλατούταν και στη συνέχεια τροχιζόταν μέχρι να αποκτήσει το επιθυμητό σχήμα και να γίνει αιχμηρό. Πριν από την καθιέρωση του τροχού, χρησιμοποιούσαν «ξύστρες» για να δουλέψουν τις λεπίδες. Οι τροχοί στην αρχή γύριζαν με το πόδι και αργότερα με το χέρι, ενώ το καμίνι διέθετε φυσερό από δέρμα ζώου και σανίδες. Κατά τη διαδικασία, οι λεπίδες πυρώνονταν στο καμίνι και βυθίζονταν σε κρύο νερό ώστε να σκληραίνουν και να καθαρίζουν από μαυρίλες.
Η σωστή κόψη προέκυπτε από τη σταδιακή αραίωση της λεπίδας από τη βάση προς την άκρη, με το πάχος να ξεκινά από δυόμισι χιλιοστά και να φτάνει στο μηδέν, διαδικασία γνωστή ως «άνοιγμα του στόματος». Η τελική λείανση γινόταν με μια τεχνική που ονομαζόταν «λαδάκωμα».
Οι λαβές των μαχαιριών κατασκευάζονταν από κέρατα μοσχαριών και βουβαλιών ή από ξύλο ελιάς, το οποίο ήταν ανθεκτικό και αισθητικά όμορφο. Τα κέρατα τα προμηθεύονταν από κρεοπωλεία ή σφαγεία και τα επεξεργάζονταν με πριόνι. Οι ξύλινες λαβές δημιουργούνταν από χλωρά ξύλα που βράζονταν για να απομακρυνθούν οι χυμοί τους, αποτρέποντας το σκάσιμο και την προσβολή από σκόρο.
Αφού διαμορφώνονταν οι λαβές, διακοσμούνταν με σχέδια και στιχάκια. Οι τεχνίτες συναγωνίζονταν για το πιο εντυπωσιακό πλούμισμα, χαράζοντας στίχους ή τοποθετώντας διακοσμητικά από ασήμι και χαλκό. Τα στιχάκια συχνά σκαρώνονταν στα καφενεία από ανθρώπους που ήθελαν να αποτυπώσουν το μεράκι τους πάνω στα μαχαίρια.
με πληροφοριες https:// katsounes.gr/
