"Έφυγε" ο Μιχάλης Πράτσος

"Έφυγε" ο Μιχάλης Πράτσος. Αποχαιρετούμε ένα από τα πιο ιστορικά στελέχη του σωματείου μας

Έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών ο ιστορικός δάσκαλος της Αγιάσου και εξέχων Αναγνωστηριακός Μιχάλης Δημητρίου Πράτσος (1928-2020), που είχε τιμηθεί το 2008 από το ιστορικό σωματείο μας για την πολύχρονη προσφορά του στο ερασιτεχνικό θέατρο και τον πολιτισμό. Το Δ.Σ. του Αναγνωστηρίου Αγιάσου «Η Ανάπτυξη» εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια του εκλιπόντος.

Παραθέτουμε την ομιλία του Στρατή Γ. Σταυρακέλη για τον τιμώμενο Μιχάλη Πράτσο, στην εκδήλωση που έγινε στο κινηματοθέατρο του Αναγνωστηρίου Αγιάσου το Σάββατο, 29 Μαρτίου 2008, ώρα 7 μ.μ., στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΡΑΤΣΟΣ

Είναι γεγονός ότι όταν μου ανατέθηκε από το Δ.Σ η παρουσίαση της προσφοράς στο ερασιτεχνικό θέατρο και τον πολιτισμό του Μιχάλη Πράτσου γνώριζα ότι έχω να κάνω με ένα από τα σημαντικότερα στελέχη του Αναγνωστηρίου τα τελευταία 50 χρόνια. Δεν πιστεύω όλο αυτό το διάστημα να υπάρχουν πολλοί που να έχουν την προσφορά του. Από έρευνα που κάναμε στο πλούσιο αρχείο μας αλλά και από την συνέντευξη που μας παραχώρησε ο ίδιος, διαπιστώθηκε ότι από το 1960 που ήταν η πρώτη φορά που εμφανίστηκε στη σκηνή του Θεάτρου μέχρι και το 2001 η παρουσία του στις εκδηλώσεις του ιδρύματος ήταν καθολική. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Ο Μιχάλης Πράτσος γεννήθηκε στην Αγιάσο το 1928.  Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια δεν ήταν ευχάριστα, γιατί η γενιά του είχε το θλιβερό προνόμιο να ζήσει τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, την κατοχή, την πείνα και λίγο αργότερα τον εμφύλιο αλληλοσπαραγμό, που ειδικά στο χωριό μας βιώθηκε στην πιο άγρια μορφή του. Όλα αυτά όμως δεν τον εμπόδισαν από μικρό παιδί να είναι κοντά στο Αναγνωστήριο. Οι γυμνασιακές του σπουδές στη Μυτιλήνη, η φοίτηση του στην Παιδαγωγική Ακαδημία Αλεξανδρούπολης, η στρατιωτική του θητεία και ο διορισμός του στην Εκπαίδευση τον κράτησαν για ένα μεγάλο διάστημα μακριά από την Αγιάσο.

Επιστρέφει στο χωριό το 1960 και ταυτόχρονα άρχισε να ασχολείται με το ερασιτεχνικό θέατρο κατόπιν προτροπής του αδελφού του και προέδρου του Αναγνωστηρίου Πάνου Πράτσου που διέκρινε σ’ αυτόν το θεατρικό ταλέντο, την μουσική καλλιέργεια και την καλλιφωνία του, στοιχεία απαραίτητα για έναν ερασιτέχνη ηθοποιό.

Στις 15 Μαΐου του 1960 έγινε η παρθενική του εμφάνιση στη θεατρική σκηνή του Αναγνωστηρίου με το περίφημο τρίπρακτο έργο του Λαντισλάους Φοντόρ «Τόπο στα νιάτα», στο ρόλο του γυμνασιάρχη. Ρόλος σταθμός στη θεατρική του πορεία, σύμφωνα με δήλωση του ίδιου. Τα έσοδα της παράστασης δόθηκαν για την ενίσχυση τον έργου της ανακαίνισης του ναΐσκου στο Καστέλι. Σκηνοθεσία Χριστόφα Χατζηπαναγιώτη και σκηνικά Χαράλαμπο Πανταζή.

Δεκέμβριος του 1962: «Οι Απάχηδες των Αθηνών», οπερέτα του Νίκου Χατζηαποστόλου. Σκηνοθεσία Χριστόφα Χατζηπαναγιώτη, σκηνικά Χαράλαμπου Πανταζή και μουσική διδασκαλία Πάνου Πράτσου. Σ’ αυτό εδώ το σημείο πρέπει να τονίσουμε ότι η οπερέτα, το μικρό αυτό κωμικό μελόδραμα, παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες, γιατί εκτός από την πρόζα υπάρχει η μουσική, ο χορός και το τραγούδι, που απαιτούν συντονισμό. Αυτές οι συγκεκριμένες δυσκολίες ήταν που απέτρεπαν τους θεατρικούς θιάσους στο ανέβασμά της. Σύμφωνα με δήλωση του καθηγητή Θεατρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρου Γραμματά, δεν έχει καταγραφεί ανέβασμα οπερέτας από θεατρικό όμιλο στην επαρχία, εξαιρουμένης της Αγιάσου. Αυτό έγινε κατορθωτό, σύμφωνα με την αφήγηση του τιμώμενου, από τον Πάνο Πράτσο που είχε τις μουσικές γνώσεις αλλά και την υπομονή να διδάξει ξεχωριστά σε κάθε έναν μουσικό αλλά και ηθοποιό τα μουσικά κομμάτια και μετά να προχωρήσουν στην πρόζα και στο χορό. Για τη μουσική χρησιμοποιούνταν οι ορχήστρες Ρόδανου-Σουσαμλή-Ψύρρα-Ζαφειρίου.

Άνοιξη του 1963: «Το κορίτσι της γειτονιάς», οπερέτα του Νίκου Χατζηαποστόλου. Σκηνοθεσία Χριστόφα Χατζηπαναγιώτη, σκηνικά Χαράλαμπου Πανταζή και μουσική διδασκαλία Πάνου Πράτσου.

Ιούλιος 1964: «Τα δέντρα πεθαίνουν όρθια». Τρίπρακτο έργο του Αλέξανδρου Κασόνα. Σκηνοθεσία Γιάννη Αλεντά και σκηνικά Χαράλαμπου Πανταζή.

Δεκέμβριος 1965: «Η καρδιά του πατέρα», δραματική οπερέτα του Νίκου Χατζηαποστόλου.  Σκηνοθεσία Ηλία Ψυρκοϋδη, σκηνικά Χαράλαμπο Πανταζή και μουσική διδασκαλία Πάνου Πράτσου. Η συγκεκριμένη οπερέτα έχει επιλεγεί για να ξαναπαρουσιαστεί στο προσεχές μέλλον από το Θεατρικό μας τμήμα. Το δύσκολο έργο της μουσικής διδασκαλίας το έχει αναλάβει ο Παναγιώτης Σουσαμλής.

Αύγουστος του 1966: «Ένα βότσαλο στη λίμνη», κωμωδία των Αλέκου Σακελλάριου και Χρήστου Γιαννακόπουλου. Σκηνοθεσία Χριστόφα Χατζηπαναγιώτη και σκηνικά Χαράλαμπου Πανταζή.

Αύγουστος του 1967: «Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας» του Δημήτρη Κορομηλά. Τα έσοδα των παραστάσεων δόθηκαν για την ενίσχυση των σεισμοπλήκτων Ηπείρου και Θεσσαλίας.

4 Αυγούστου 1968: «Εξοχικό κέντρο «Ο έρως» του Δημήτρη Ψαθά. Σκηνοθεσία Γιάννη Αλεντά.

Άνοιξη και καλοκαίρι του 1972: «Πώς περνούν οι παντρεμένοι», οπερέτα του Νίκου Χατζηαποστόλου. Σκηνικά Χαράλαμπου Πανταζή και Γρηγόρη Κουρβανέλη.

Ιούλιος και Αύγουστος της ίδιας χρονιάς: «Ο ανάποδος που έγινε αρνί», αγιασώτικη ηθογραφία του Γεωργίου Μουτζουρέλη.

Δεκέμβρης του 1973 και άνοιξη του 1974: «Οι ερωτευμένοι μυλωνάδες», οπερέτα του Νίκου Χατζηαποστόλου. Τη σκηνοθεσία είχαν αναλάβει οι νεαροί τότες φοιτητές Δημήτρης Πράτσος, Σωτήρης Βουνάτσος και Γρηγόρης Μαλακέλης. 

3 Νοεμβρίου 1974: Ηθογραφία του Αντώνη Μηνά «Σα δεν τιργιάζ’ δε σ’μπιθιργιάζ’».

Από την παράσταση αυτή και μετά έχουμε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα που ο Μιχάλης Πράτσος δεν εμφανίζεται στη σκηνή. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι απέχει από τις θεατρικές δραστηριότητες του Αναγνωστηρίου. Το αντίθετο μάλιστα. Προσφέρει τις υπηρεσίες του από το πόστο του διευθυντή σκηνής στις παρακάτω παραστάσεις:

Το 1976 στην ηθογραφία του Χριστόφα Κανιμά «Τι να τα κάνω τα καλά» .

Το 1978, 1979, 1981 και 1983 στις ηθογραφίες του Αντώνη Μηνά «Τα σόγια», «Ωραία Μπουτζαλιά μου», «Κρίμα στου μπαξίς» και «Τα μη χειρότερα».

Ο λόγος της αποχής του σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία οφειλόταν στην αδυναμία του να παίξει κωμικούς ρόλους. Όσες φορές έτυχε να παίξει σε κωμωδία πάντα έπαιζε ρόλους σοβαρούς.

Επανέρχεται στη σκηνή το 1990 με το σκετς του Στρατή Αναστασέλη «Ζαμπνιές».

Το 1991 ξαναπαίζει στην ηθογραφία του Αντώνη Μηνά «Σα δεν τιργιάζ’ δε σ’μπιθιργιάζ’».

Το 1995 στην παράσταση «Αναμνήσεις» από οπερέτες που παίχτηκαν από το Αναγνωστήριο.

Τελευταία του εμφάνιση στη σκηνή ήταν στην τιμητική εκδήλωση που έγινε προς τιμήν του Στρατή Αναστασέλη στο σκέτς «Ζαμπνιές» στις 20 Σεπτεμβρίου 1998.

Σε ερώτηση μας τι ήταν αυτό που έκανε τον ίδιο αλλά και τους άλλους ερασιτέχνες να μετέχει στη θεατρική ομάδα του Αναγνωστηρίου απάντησε: «Πέρα από την αγάπη μας για το θέατρο και το Αναγνωστήριο θέλαμε όλοι να παίξουμε γιατί τότες που γίνονταν οι πρόβες περνούσαμε την καλύτερη ζωή. Στα παρασκήνια θέλαμε να πάρουμε το ούζο, τους μεζέδες μας, είχαμε και τα παιδιά του καλαμπουριού (Κατσαρός, Βίγλατζης, Καμπουρέλλης) και υπήρχε μια θαυμάσια ατμόσφαιρα. Πιο πολύ απολαμβάναμε αυτό που προηγούνταν από τις ίδιες τις παραστάσεις. Μας γέμιζε χαρά επίσης το γεγονός ότι υπήρχε μεγάλη ανταπόκριση από τον κόσμο της Αγιάσου. Σ’ όλες τις  παραστάσεις γέμιζε το θέατρο από κόσμο. Συνεχώς ρωτούσαν πότε θα ανεβάσει παράσταση το Αναγνωστήριο. Αλλά και στη Μυτιλήνη και στα χωριά τον νησιού μας (Γέρα, Πλωμάρι, Πολιχνίτο, Καλλονή) παντού την ίδια όμορφη αντιμετώπιση είχαμε. Έχει προσφέρει πολλάτο Αναγνωστήριο στον πολιτισμό του νησιού μας."

Η προσφορά όμως του Μιχάλη Πράτσου στο Αναγνωστήριο δεν σταματά στο θέατρο. Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου στη θέση του Γενικού Γραμματέα και του Ταμία για μια εικοσαετία. Συγκεκριμένα από το 1984 μέχρι το 2001. Η δραστηριότητα του ανεξάντλητη. Από τους πρωταγωνιστές στη χορωδία του ιδρύματος που οι συναυλίες της άφησαν εποχή. Μέλος της οργανωτικής επιτροπής στο αφιέρωμα που έγινε στον Οδυσσέα Ελύτη.

Δεν είχε πρόβλημα να ανταποκριθεί σε οτιδήποτε τον χρειάζονταν. Είναι χαρακτηριστική η φράση που έλεγε ο Πάνος Πράτσος κάθε φορά που αντιμετώπιζε δυσκολία να βρει έναν ηθοποιό για κάποιο ρόλο ή ένα συνεργάτη για να τον βγάλει από μια δύσκολη θέση: «Δε στινουχουριόμι, έχου τουν Ιμχάλ».

Εύχομαι και ο τωρινός μας πρόεδρος, ο Κλεάνθης, να πλαισιώνεται από συνεργάτες σαν τον τιμώμενο, έτσι που κάθε φορά που έρχεται σε δύσκολη θέση να λέει «Δε στινουχουριόμι, έχου τουν Ιμχάλ’».

Να είσαι γερός κυρ Μιχάλη και να χαίρεσαι την όμορφη οικογένειά σου.