Συνέντευξη Βίτσα: Η εικόνα για το προσφυγικό-μεταναναστευτικό το 2018. Οι στόχοι για το 2019

Τα κυριότερα σημεία από την  σημερινή συνέντευξη Τύπου στο Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής κ. Δημήτρη Βίτσα :

«Μ  αυτή τη συνέντευξη Τύπου θέλουμε κατά κύριο λόγο να κάνουμε ένα αρχικό απολογισμό του τι έγινε το 2018 και βεβαίως να πούμε ορισμένα πράγματα για το τι θα γίνει το 2019. Ή τουλάχιστον τι προσδοκούμε, τι στόχους έχουμε. 

Θέλω να σας πω ότι αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα υπάρχουν πάνω από 70.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Το 2018 εισήλθαν στην επικράτεια της χώρας 47.929 άνθρωποι. Και πιο συγκεκριμένα, εισήλθαν 32.115 από τα νησιά και 15.814 από τον Έβρο.

Το αντίστοιχο σύνολο του 2017 ήταν 34.707. Είχαμε μια αύξηση των εισροών στα νησιά της τάξης του 10%. Η αύξηση του 10% κατά κύριο λόγο σημειώθηκε την περίοδο του καλοκαιριού και το Σεπτέμβριο, ενώ είχαμε μια αύξηση εισόδων στον Έβρο κατά 284%. Δηλαδή, ήταν περίπου 5.500 το 2017 και 15.814 το 2018.

Έφυγαν από τη χώρα με βάση τα στοιχεία 6.558. Από αυτούς, 322 με βάση την κοινή δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας που καταδεικνύει και το γεγονός ότι θα πρέπει να εντείνουμε και να κάνουμε ταχύτερες τις διαδικασίες όσον αφορά τις επιστροφές. 1.004 με βάση οικειοθελείς αποχωρήσεις. Δηλαδή, επιστροφές στη χώρα τους οικειοθελώς. Διαχειριστής του προγράμματος είναι, όπως ξέρετε, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, αλλά στην ουσία το πρόγραμμα το κάνουμε εμείς.
Σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με βάση τις οικογενειακές επανενώσεις, πήγαν 5.232 άνθρωποι μέχρι το Νοέμβριο 2018. Αυτό μας βγάζει και το συνολικό νούμερο που σας είπα, το 6.558. Από τα νησιά μεταφέρθηκαν στην ενδοχώρα, είτε γιατί πήραν άσυλο, αλλά κυρίως γιατί κρίθηκαν ευάλωτοι με βάση το πρωτόκολλο ευαλωτότητας, 29.090 άνθρωποι.

Και πιο συγκεκριμένα, από τη Λέσβο 14.887. Από τη Σάμο 5.611, από τη Χίο 5.031, από την Κω 1.724, από τη Λέρο 1.330 και από άλλα νησιά 507. Τα άλλα νησιά είναι βασικά η Ρόδος και κάποια από τα άλλα Δωδεκάνησα.
Αυτή τη στιγμή διαμένουν στην ενδοχώρα με βάση το πρόγραμμα «ΕΣΤΙΑ» σε διαμερίσματα, 22.686. Στα 26 κέντρα φιλοξενίας 18.369. Μιλάω πάντοτε για το τέλος του 2018, γιατί όλοι αυτοί οι αριθμοί είναι δυναμικοί, έστω και στις πρώτες 10 μέρες του 2019 έχουν γίνει κάποιες αλλαγές.

Με βάση το νέο πρόγραμμα προσωρινής στέγασης, που έχουμε φτιάξει μαζί με το ΔΟΜ, που ένα κομμάτι διαχειρίζεται το Υπουργείο και το άλλο το διαχειρίζεται ο ΔΟΜ, διαμένουν 6.793 άνθρωποι.
Στα νησιά αυτή τη στιγμή, γιατί μίλησα για την ενδοχώρα, συνολικά είναι 14.615 άτομα. Από αυτούς,  στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης είναι 11.683. Οι άλλοι, οι υπόλοιποι μένουν σε σπίτια που έχει νοικιάσει η Ύπατη Αρμοστεία.
Βεβαίως, ένας μεγάλος αριθμός διαβιεί στο Καρά Τεπέ, 1.150. Και ένας μικρότερος αριθμός στο ΠΙΚΠΑ της Λέρου και της Λέσβου. Αλλά αυτοί είναι πολύ μικροί αριθμοί. Είναι 150 άτομα και στα δυο μαζί.
Άρα, αυτή είναι η εικόνα αυτή τη στιγμή. Οφείλω να σας πω ότι στο τέλος του χρόνου σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά θα έλεγε κανείς υπήρξε μια πολύ σημαντική βελτίωση από τον Ιούλιο – Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Δηλαδή στο τέλος του Σεπτεμβρίου στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης ήταν 18.107 και τώρα είναι 11.683. Λογικά, αύριο θα είναι 11.300 περίπου. Και ελπίζουμε μέσα στον Ιανουάριο να φτάσουμε κάτω από τις 11.000.
Θέλω να θυμίσω ότι στο τέλος Φεβρουαρίου του 2018 στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης ήταν 10.997, που ήταν ο μικρότερος πληθυσμός που είχαμε το 2018 στα ΚΥΤ. Ενώ το Σεπτέμβριο ήταν 18.107 και τέλος Δεκεμβρίου 11.683, όπως είπα. Βεβαίως η προσπάθειά μας για την επιπλέον αποφόρτιση των νησιών συνεχίζεται.

Έχουμε όμως και άλλα πράγματα να κάνουμε, ή κάναμε μαζί με τα άλλα υπουργεία το 2018. Αυτή τη στιγμή, 12.500 παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο σε όλες τις τάξεις και στις ενταξιακές τάξεις. Έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που αφορά τους νέους γιατρούς που θα πάνε στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, τουλάχιστον δύο σε κάθε κέντρο.
Τέλη Γενάρη αρχές Φλεβάρη θα έχουν τοποθετηθεί οι νέοι γιατροί, όπως θα έχουν τοποθετηθεί και σε διάφορα κέντρα της ενδοχώρας.
Ως προς την εξέταση ασύλου, ήμασταν στις 124 μέρες από την ημέρα κατάθεσης της προσφυγής μέχρι την έκδοση απόφασης, για τα νησιά μιλάμε πάντα, το έχουμε κατεβάσει στις 68 μέρες και ελπίζουμε ότι και με τις νέες Επιτροπές θα τα πάμε ακόμη καλύτερα στα νησιά.

Όπως καταλαβαίνετε στις προσπάθειές μας έχουμε δυο μεγάλες δυσκολίες. Το ένα είναι το φυσιολογικό, δηλαδή οι ροές και το άλλο είναι η γραφειοκρατία, δηλαδή το πόσο αργά κινείται η διαδικασία.
Στο επόμενο χρονικό διάστημα έχουμε τους εξής στόχους: δεν θα πω ως τότε, με την έννοια ότι πάντα υπάρχει η γραφειοκρατία, αλλά θέλω να πω ποια είναι τα βασικά. Κατ' αρχήν στο πρόγραμμα «ΕΣΤΙΑ», να αυξήσουμε κατά 5.000 τη δυναμικότητά του. Συγχρόνως, στο πρόγραμμα ένταξης να δημιουργήσουμε ένα νέο οικιστικό πρόγραμμα, τυχαίνει να είναι πάλι 5.000, όπου θα πηγαίνουν άνθρωποι οι οποίοι ήδη έχουν πάρει διεθνή αναγνώριση.
Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν πάρει άσυλο, όπως το λέμε συνήθως, αλλά διαμένουν είτε στο πρόγραμμα «ΕΣΤΙΑ», είτε σε κέντρα φιλοξενίας στην ενδοχώρα, σαν να μην το έχουν πάρει και περνάει ο χρόνος και έχουμε κάνει ένα πρόγραμμα ενταξιακό, ώστε να παραμένουν για ένα εξάμηνο και μετά βέβαια θα έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις, όπως έχουν και οι Έλληνες πολίτες. Όμως, όλα αυτά θα τα ακούσετε πολύ ανεπτυγμένα από τον Μιλτιάδη Κλάπα και από εμένα, την επόμενη εβδομάδα που θα γίνει η παρουσίαση της «Εθνικής Στρατηγικής για την Ένταξη».
Θα ήθελα να θέσω ορισμένα πράγματα που κάναμε σε διεθνές επίπεδο. Επειδή γίνεται μια ολόκληρη συζήτηση τι έχουμε εμείς σαν χώρα μεγαλύτερη ανάγκη. Η μεγαλύτερη ανάγκη μας δεν είναι τα λεφτά, πάντα χρειαζούμενα είναι. Η μεγαλύτερη ανάγκη μας είναι να υπάρχει μια ανακατανομή του βάρους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό.
Για να σας δώσω το μέτρο: κάτω απ' όλες τις προσομοιώσεις που έχουμε κάνει, η Ελλάδα μπορεί να εξετάζει περίπου 20.000 αιτήσεις τον χρόνο. Όταν λέω «μπορεί να εξετάζει 20.000 αιτήσεις» δεν είναι αυτή η δυνατότητά της, αλλά αν πάρεις τον προηγούμενο χρόνο και κάνεις μια αντίστοιχη αναγωγή σε όλα τα κράτη  μέλη της Ευρώπης, βγαίνει 20.000.
Εμείς εξετάζουμε γύρω στις 50.000 το χρόνο. Πρέπει να ξέρετε ότι εμείς κατ' αρχήν είμαστε σταθερά υπέρ της ψήφισης και διαμόρφωσης του «Δουβλίνο IV», το οποίο θα λύσει σαν ένας νέος κανονισμός όλα αυτά τα ζητήματα και έχουμε προτείνει, αφού δεν προχωράει με ευθύνη κάποιων χωρών, έναν μεταβατικό, προσωρινό μηχανισμό, από αυτές τις χώρες οι οποίες ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν σε κάτι τέτοιο.
Η Ευρώπη έζησε και ζει ακόμη το θλιβερό γεγονός να είναι άνθρωποι σε δυο καράβια, έξω από τη Μάλτα και να μην τους παίρνει κανένας, δηλαδή να παραμένουν εκεί. Οπότε, νομίζω ότι αυτό το κάνει ακόμη πιο αναγκαίο. Άρα, σε αυτή την κατεύθυνση δουλεύουμε, σε αυτή την κατεύθυνση παλεύουμε και υπάρχουν αρκετές χώρες που δέχονται αυτή την ιδέα -βάζοντας κι άλλα ζητήματα μερικές φορές παραδεκτά ή απαράδεκτα- και μπορούμε να στηρίξουμε μια τέτοια ιδέα, βέβαια με προτεραιότητα το «Δουβλίνο IV». Δεν θα χρειαστεί τέτοιος μηχανισμός, αν ψηφιστεί το «Δουβλίνο IV». Απλά λέω ότι αυτό δεν είναι εύκολο.
Το δεύτερο, έχουμε δημιουργήσει στην ουσία έναν συντονισμό ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία και ο συντονισμός δεν είναι μόνο στις συζητήσεις μεταξύ των Υπουργών, αλλά στη συνεργασία μέσω και των ειδικών Υπηρεσιών. Το Νοέμβριο ήρθε στην Ελλάδα ο Αρχηγός της Ακτοφυλακής της Τουρκίας και έκανε συζητήσεις με τον Έλληνα Αρχηγό του Λιμενικού, αλλά έχουμε δημιουργήσει και γραμμές επικοινωνίας σε τοπικό επίπεδο, δηλαδή η Σάμος με απέναντι, η Λέσβος με απέναντι, οι αντίστοιχοι δηλαδή υπεύθυνοι σε σχέση με το Λιμενικό.

Αυτό μας βοήθησε τους τελευταίους δυο - τρεις μήνες να πέσουν αρκετά οι ροές, να πέσουν σημαντικά.
Το ίδιο πράγμα συμβαίνει με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, με το Υπουργείο Εσωτερικών της Τουρκίας σε επίπεδο αστυνομικών δυνάμεων στα χερσαία σύνορα.
Θέλω να πω κάποια πράγματα ακόμη. Στην Ελλάδα υπάρχουν συνολικά 32 Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης και Κέντρα Φιλοξενίας. Είναι σύνηθες και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα όλοι να εστιάζονται σε ένα ή σε δύο που οι δυσκολίες είναι πραγματικά μεγάλες, με την έννοια του υπερπληθυσμού. Δηλαδή, όπου και να πάω στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, η ερώτηση είναι «Σάμος – Μόρια» και οι προτάσεις είναι «γιατί δεν φτιάχνεις στη Μυτιλήνη ένα κέντρο των 10.000 ανθρώπων;» Αλλά, συγχρόνως εμείς θέλουμε να δημιουργήσουμε και μια ισορροπία με το τι μπορεί να αντέξει το νησί.
Όμως, το Υπουργείο έχει την ευθύνη και για τα άλλα 30 κέντρα. Από τα 30 κέντρα φιλοξενίας και Κ.Υ.Τ., τα οποία θα έλεγα ότι είναι από μεσαία προς το καλό, -υπάρχουν και τα άριστα- προβλήματα αυτή τη στιγμή έχουμε στα Διαβατά και θα εξηγήσω τι πρόβλημα έχουμε στα Διαβατά.
Τα Διαβατά τα χρησιμοποιούμε ως «transit» κέντρο, δηλαδή κάποιοι που έρχονται από τον Έβρο, τούς πάμε στην αρχή στα Διαβατά και από τα Διαβατά αρχίζουμε και διαχωρίζουμε. Θεωρώ ότι λύσαμε το πρόβλημα της Μαλακάσας, δηλαδή αυτή τη στιγμή στη Μαλακάσα δεν μένει κανένας σε σκηνές και προσπαθούμε να βελτιώνουμε τις συνθήκες όλο και περισσότερο. Είναι αναγκαίο, πέρα από τις 5.000 που θ’ αυξήσουμε το πρόγραμμα «ΕΣΤΙΑ», να φτιάξουμε δυο  νέα κέντρα φιλοξενίας.
Αυτά τα δυο κέντρα φιλοξενίας, για τα οποία έχουν προχωρήσει και οι διαγωνισμοί, είναι στο Βαγιοχώρι και στο Κυψελοχώρι, έχουμε μια συνάντηση αύριο με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και το Υπουργείο Οικονομικών για να δούμε λεπτομέρειες που πρέπει να  λυθούν. Το Βαγιοχώρι είναι στον ευρύτερο Δήμο Βόλβης, το Κυψελοχώρι είναι στο δήμο Τεμπών.
Βέβαια, το κύριο ζητούμενο στη διαχείριση είναι να πέσουν οι ροές και να έχουμε ανακατανομή στην Ευρώπη.
Τέλος, στην ενδοχώρα το πρόγραμμα σίτισης, είναι με βάση μετρητά «cash», δηλαδή παίρνουν κάποια χρήματα και μαγειρεύουν μόνοι τους, και το πρόγραμμα σίτισης με τροφοδοσία «catering» υπάρχει κατά κύριο λόγο στα νησιά.
Θα ήθελα να πω όμως και  ορισμένα πράγματα, ας το πούμε, όχι ως παράπονο, αλλά ως αποκατάσταση της αλήθειας. Εμείς, προσπαθούμε και έχουμε και έχουμε πολύ καλή συνεργασία, όπως σας είπα, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προωθούμε συνεργασίες με άλλες χώρες της Ευρώπης και ιδιαίτερα με τις χώρες που έχουμε τα ίδια προβλήματα και προσπαθούμε να διαχειριστούμε το ζήτημα όσο το δυνατόν καλύτερα μπορούμε.

Αξιοποιούμε τις δυνατότητες που έχουν οι Διεθνείς Οργανισμοί, όπως και διεθνείς και ελληνικές -σπανίως- Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Υπάρχει όμως μια διαφορά, δηλαδή μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση, ένας Διεθνής Οργανισμός ορίζει ένα νούμερο, μπορεί αυτό να το εξυπηρετήσει, για το Υπουργείο δεν υπάρχει αυτή η πολυτέλεια, το Υπουργείο πρέπει να εξυπηρετήσει όλους, είτε είναι πολλοί είτε είναι λίγοι.
Θέλω να σας πω ότι χθες βράδυ επικοινώνησα με τον Επίτροπο, τον κ. Αβραμόπουλο, γιατί βγήκαν κάποια δημοσιεύματα σε σχέση με τη συνέντευξή του, που θα έλεγα, πρόκειται για επιλεκτική δημοσιογραφία.
Και βεβαίως μου έχει στείλει και τις απαντήσεις που έχει δώσει. Εννοείται ότι κάθε εθνική δομή έχει  την ευθύνη  της διαχείρισης, εννοείται ότι  η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δουλεύει και εννοείται ότι υπάρχουν και συμφέροντα σε όλη την Ευρώπη που προσπαθούν να δυσφημίσουν την Ελλάδα. Απαντώντας λοιπόν σε ερώτηση Γερμανού δημοσιογράφου γιατί δεν έχουν υπάρξει ποινές στην Ελλάδα, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος είπε ότι η κατάσταση στην Ελλάδα βρίσκεται σε συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, δεν υπάρχουν διαδικασίες επί παραβάσει, τον επέπληξε με μια έννοια και δήλωσε ότι η δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας είναι ζωντανή και πρέπει να παραμείνει ζωντανή, αλλά και όλα τα μέρη της πρέπει να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Και μια από τις υποχρεώσεις της ελληνικής πλευράς είναι η επιτάχυνση των διαδικασιών και η δημιουργία των συνθηκών για όσους πρέπει να επιστρέψουν και η Τουρκία είναι έτοιμη να τους δεχτεί. Καταλαβαίνετε τώρα ότι υπάρχει μια απόσταση από τα όποια δημοσιεύματα.

Το δεύτερο που ήθελα να πω: Χθες στα ελληνικά ΜΜΕ πήρε δημοσιότητα μια έκθεση της «OXFAM» για τη Μόρια. Βλέπετε ότι ξανά όλοι αναφέρονται στη Μόρια. Στις αρχές του Σεπτέμβρη ήταν 9.000 άνθρωποι, αυτή τη στιγμή  είναι 5.000 άνθρωποι και αύριο θα είναι 4.700 άνθρωποι και συνεχίζουμε, ελπίζω ότι θα μπορέσουμε ως το τέλος του μήνα να έχουμε πέσει κι από τον αριθμό των 4.000. Αρχίζουμε και κατεβαίνουμε προς το 3.100 όπου είναι το όριο της χωρητικότητας.
Διάβασα την έκθεση. Είναι μια παράξενη έκθεση, με ποια έννοια παράξενη: Η ΟΧFAM δεν υπάρχει μέσα στη Μόρια. Δεν αντιδικώ ότι μπορεί να έστειλε μια αποστολή για να παράξει την έκθεση, αλλά η OXFAM μας βοήθησε πολύ και την ευχαριστούμε γι’ αυτό, ιδιαίτερα στην Ήπειρο, έχει φύγει τώρα κι από την Ήπειρο και έχει καταγράψει ένα κολάζ  καταστάσεων των τελευταίων 6 μηνών. Όποιος διαβάσει την έκθεση το καταλαβαίνει.
Είναι ένα κολάζ καταστάσεων. Στη Μόρια για παράδειγμα πάντοτε υπήρχαν οι γιατροί και τώρα που το κλιμάκιο του ΚΕΕΛΠΝΟ ανανεώνεται, υπάρχουν στρατιωτικοί γιατροί στη Μόρια.

Σήμερα, υπάρχει αυτό το δημοσίευμα, και θα το πω με τ’ όνομά του, στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος», όπου στο δημοσίευμα, αφού τα μπερδεύει όλα, έχει τίτλο ότι «ο Βίτσας γράφει και τους νεκρούς εκεί που ξέρουμε».
Νομίζω ότι αυτό δεν είναι δημοσιογραφία. Εντάξει, μπορεί κάποιος να στοχοποιεί καταστάσεις ή κάποιον άνθρωπο. Νομίζω ότι αυτό δεν τιμά ούτε κατ’ ελάχιστον το δημοσιογραφικό επάγγελμα. Θέλεις να χτυπήσεις έναν άνθρωπο; Χτύπησέ τον με πραγματικούς όρους. Δε χρειάζεται να συνδέεις το πολύ δυσάρεστο γεγονός ότι ένας άνθρωπος πέθανε στη Μόρια από ισχαιμικό επεισόδιο και περιμένουμε την τοξικολογική εξέταση. 
Ο Άνθρωπος βρισκόταν στο «isobox», οι συνθήκες ήταν καλές, ήταν θερμαινόμενο, τον μετέφεραν οι συγκάτοικοί του στο νοσηλευτικό προσωπικό της Μόριας, από εκεί μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης, αλλά ένας θάνατος είναι ένας θάνατος, έχει να κάνει δηλαδή με τη λύπη που στον καθέναν προξενείται».