Μανταμάδος: η μνήμη δεν σβήνει....

Πραγματοποιήθηκε χθες Κυριακή 9 Μάη, η συγκέντρωση που διοργάνωσε η ΚΟΒ Μανταμάδου του ΚΚΕ στο Μνημείο Λαϊκών Αγωνιστών, τιμώντας όσους θυσιάστηκαν, εκτελέστηκαν, πολέμησαν με το όπλο στο χέρι ώστε να ηττηθεί ο ναζιστικός - φασιστικός άξονας.

 76 χρόνια μετά τη Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, 9 Μάη 1945, τα διδάγματα της Ιστορικής αυτής νίκης παραμένουν επίκαιρα όσο ποτέ.

Στη συγκέντρωση παραβρέθηκε αντιπροσωπεία της ΤΕ Λέσβου του ΚΚΕ με επικεφαλής τον Γιάννη Ζαφειρίου καθώς και αντιπροσωπεία του ΤΣ Λέσβου της ΚΝΕ με επικεφαλής την Αναστασία Βελλή. 

Την κεντρική ομιλία έκανε η Βάσω Βουγέλλη μέλος του γραφείου της ΚΟΒ Μανταμάδου ενώ διαβάστηκαν από τους Μαρία Γιαννίκα και Μιχάλη Γροσομανίδη τα βιογραφικά των αγωνιστών του Μανταμάδου. 

Επίσης έγινε απαγγελία του ποιήματος «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος» του Τάσου Λειβαδίτη, ενώ, κατάθεση στεφάνων έγινε από την ΤΕ Λέσβου του ΚΚΕ, από το ΤΣ Λέσβου της ΚΝΕ, από την ΚΟΒ Μανταμάδου του ΚΚΕ, από το Παράρτημα Μανταμάδου της Εθνικής Αντίστασης, από τον Αγροτικό Σύλλογο Μανταμάδου, από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Μανταμάδου, από τον Σύλλογο Γυναικών Μανταμάδου, από μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Μανταμάδου και από αρκετό κόσμο. 

 

Η ομιλία της Βάσως Βουγέλλη

Σύντροφοι και συντρόφισσες, Συναγωνιστές και συναγωνίστριες, Φίλοι και φίλες

Φέτος συμπληρώνονται 76 χρόνια από τις 9 Μάη του 1945.

Μέρα που η ναζιστική Γερμανία συνθηκολόγησε άνευ όρων σφραγίζοντας ουσιαστικά τη μεγάλη νίκη των λαών επί του φασιστικού-ιμπεριαλιστικού συνασπισμού του «άξονα» και των συμμάχων του.

Είναι η ημέρα που σηματοδοτεί τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου στην Ευρώπη. Του φονικότερου πολέμου που γνώρισε η ανθρωπότητα.

Μέρα που θυμίζει την άσβεστη προσφορά του Σοβιετικού Κόκκινου Στρατού και των αντιστασιακών κινημάτων της Ευρώπης, με πρωτοπόρο  και αποφασιστικό Ρόλο των Κομμουνιστικών Κομμάτων.

Αυτό το διαχρονικό μήνυμα νίκης, αισιοδοξίας και ελπίδας είναι που επιδιώκουν να σβήσουν από τη μνήμη των λαών οι εκπρόσωποι της Ε.Ε καθιερώνοντας την 9 Μάη ως μέρα της Ευρώπης και στη συνέχεια την παραχάραξη της ιστορίας εξισώνοντας τον κομμουνισμό με το ναζιστικό τέρας, εντάσσοντας στην επίσημη ιδεολογία της την απαράδεκτη «θεωρία των δυο άκρων».

Στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, που απελευθερώθηκαν από τον ναζισμό με την ηρωική δράση των ΚΚ και της Σοβιετικής Ένωσης, όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Εσθονία, η Λετονία, η Λιθουανία, σήμερα με την στήριξη της ΕΕ τίθενται εκτός νόμου τα κομμουνιστικά κόμματα και κομμουνιστικά σύμβολα, τιμώνται οι συνεργάτες των Ες-Ες και γκρεμίζονται ιστορικά μνημεία της Αντιφασιστικής Νίκης που θύμιζαν στους λαούς πως, ποιοι και με τι θυσίες τσάκισαν τον φασισμό.

Φίλοι  συναγωνιστές, σύντροφοι

Το ΚΚΕ αποτίνει φόρο τιμής σε όσους αγωνιστήκαν με το όπλο στο χέρι, σε όσους βασανιστήκαν, θυσιάστηκαν, φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν.

Σε όλους  όσους έδρασαν με κάθε τρόπο ενάντια στον Ναζιστικό-Φασιστικό Ιμπεριαλιστικό άξονα Γερμανίας-Ιταλίας-Ιαπωνίας και των συμμάχων τους.

Ανάμεσα τους και Μανταμαδιώτες σύντροφοι αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους στα κολαστήρια που έστησαν οι συνεργάτες του φασιστικού τρίτου ράιχ στη χώρα μας.

Σύντροφοι μας που θυσιάστηκαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

Σύντροφοι που δολοφόνησαν οι συνεργάτες των Γερμανών και των Εγγλέζων.

Σύντροφοι, αγωνιστές, που βασανιστήκαν και ακόμα και τώρα, αν αφουγκραστούμε, θα ακούσουμε τις κραυγές τους να βγαίνουν μέσα από κάθε σβόλο μπαζωμένου χώματος, μέσα από κάθε πέτρα του φινιρισμένου τοίχου που άφησαν στο κτήριο της παλιάς αστυνομίας.

Βλέπετε είναι βαριά και ασήκωτη η ιστορία του χωριού μας για κάποιους ώμους.

Αχώνευτη για κάποιους οι οποίοι όμως δεν μπόρεσαν και δεν μπορούν να φτάσουν το ανάστημα κα την ψυχή των συντρόφων μας οι οποίοι έβαλαν πάνω από το προσωπικό τους βόλεμα τον αγώνα για το δίκιο και τη λευτεριά του λαού.

Βαριά πέτρα στο στομάχι των πολιτικών ταγών του τόπου μας, η ηρωική πορεία και δράση των κομμουνιστών στο χωριό μας.

Γι’ αυτό προσπαθούν να τη διαγράψουν.

Για να μην μάθουν οι νεότεροι και για να λησμονήσουν οι «παλιοί».

Από αυτό εδώ το μέρος, μπροστά από τη μαρμάρινη στήλη με τα ονόματα των συντρόφων μας, ορκιζόμαστε ότι δεν θα τους κάνουμε τη χάρη.

Θα συνεχίσουμε το δύσκολο μα και όμορφο συνάμα αγώνα των συντρόφων μας.

Κοντά στο δικό τους λιθαράκι θα αποθέσουμε και το δικό μας.

Και θα έρθουν χιλιάδες νεότεροι κτίστες και όλοι μαζί θα κτίσουμε μια άλλη κοινωνία, όπου δεν θα υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Μια κοινωνία με πανανθρώπινες αξίες και ιδανικά.

Γιατί το μέλλον μας δεν είναι ο Καπιταλισμός αλλά ο νέος κόσμος ο Σοσιαλισμός- Κομμουνισμός.

Το κόμμα μας το ΚΚΕ, είναι περήφανο που αποτέλεσε την ψυχή, τον αιμοδότη και τον καθοδηγητή του ηρωικού αγώνα  του ΕΑΜ του ΕΛΑΣ της ΕΠΟΝ και των άλλων ΕΑΜικων οργανώσεων.

Σε όλο το διάστημα της τριπλής κατοχής το ΚΚΕ έδωσε τον ανθό του στον αγώνα ενάντια στον Ναζισμό-Φασισμό.

Τα χιλιάδες παιδιά του με την ηρωική τους δράση και θυσία, έγραψαν κάποιες από τις χρυσές σελίδες στην 100χρονη πορεία του.

 

Σύντροφοι ,συναγωνιστές και φίλοι.

Οι σημερινές εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και στο μέτωπο των διεθνών ανταγωνισμών προσδίδουν ακόμα περισσότερη  σημασία στην ιστορία και τα διδάγματα του Β΄ παγκοσμίου πολέμου.

Ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος, όπως και ο Α΄, ήταν απόρροια των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για το ξαναμοίρασα των αγορών, που οξύνθηκαν σε συνθήκες καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης,

Επιβεβαιώνεται ότι όταν οι αντιθέσεις των μονοπωλίων  για τον έλεγχο των αγορών και την κερδοφορία τους δεν μπορούν να λυθούν με εύθραυστους συμβιβασμούς, στο πλαίσιο μιας ιμπεριαλιστικής «ειρήνης», λύνονται με πόλεμο.

Για αυτό και σήμερα οι λαοί πρέπει να επαγρυπνούν, ιδιαίτερα στην περιοχή μας, όπου διαφορετικά ιμπεριαλιστικά κέντρα συγκρούονται με «μήλον της έριδος» τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και τους δρόμους Ενέργειας.

Σήμερα που η χώρα μας με ευθύνη της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων, έχει ενισχυθεί ως πολεμικό ορμητήριο του ΝΑΤΟ, προωθώντας τους επικίνδυνους σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στο πλαίσιο του ανταγωνισμού με την Ρωσία και την Κίνα, η πιο αναβαθμισμένη εμπλοκή της χώρας μας στα επικίνδυνα ιμπεριαλιστικά σχέδια, καθιστά το λαό  μας «στόχο».

Σήμερα 76 χρόνια μετά, η κυβέρνηση της ΝΔ χρησιμοποιώντας όλο το αντεργατικό οπλοστάσιο, που φρόντισαν να εξοπλίσουν πολύ καλά όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις, ακολουθώντας πιστά τις κατευθύνσεις της ΕΕ και του κεφαλαίου ετοιμάζει νέο πιο βάρβαρο πλήγμα ενάντια στην εργατική τάξη και το λαό της χώρας μας.

Στοχεύει στη κατάργηση του 8ωρου. Με το νομοσχέδιο που θέλει να καταθέσει, γενικεύει τη 10ωρη δουλειά και επιβάλλει ακόμα περισσότερους περιορισμούς στη δράση των συνδικάτων, για να έχει η εργοδοσία λυμένα τα χέρια της.

Σήμερα εν έτη 2021 δεν είναι «πρόοδος» η δουλειά «ήλιο με ήλιο» για 500 ευρώ. 

Δεν είναι «πρόοδος» η φτωχοποίηση και το ξεκλήρισμα της αγροτιάς μιας και οι κατευθύνσεις της ΕΕ, της ΚΑΠ τους οδηγούν σε πλήρη αφανισμό. 

Δεν είναι «εκσυγχρονισμός» η απλήρωτη εργασία, η ποινικοποίηση της συνδικαλιστικής δράσης, η ένταση της καταστολής και της βίας έτσι όπως τη γνωρίσαμε και εμείς εδώ πέρυσι τον Φλεβάρη στην Καράβα. Με την απόβαση των ΜΑΤ και την άνανδρη επίθεση τους ενάντια «στον εχθρό λαό» του χωριού μας και του νησιού μας γενικότερα που διαδήλωνε ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης για κατασκευή νέας φυλακής  που θέλουν να κλείσουν τους  ξεριζωμένους πρόσφυγες και μετανάστες.

Δεν είναι «κανονικότητα» τα διαλυμένα συστήματα υγείας, τα νοσοκομεία μιας νόσου, οι δεκάδες νεκροί καθημερινά από τον κορονοϊό, οι εμβολιασμοί με το σταγονόμετρο λόγω της έλλειψης εμβολίων που προκαλούν οι ανταγωνισμοί ανάμεσα στα μονοπώλια του φάρμακου, ανάμεσα σε ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Η λυκοσυμμαχία του ΝΑΤΟ δεν είναι παράγοντας ειρήνης και σταθερότητας  όπως ευαγγελίζονται  κυβερνήσεις και φιλονατοϊκά κόμματα.

Η μετατροπή της χώρας μας σε αεροπλανοφόρο που θα κουβαλά πλέον και πυρηνικά όπλα στην πυριτιδαποθήκη του δεν είναι για το συμφέρον του λαού μας.

Μας θέλουν συνυπεύθυνους για το αιματοκύλισμα στην περιοχή της Μεσογείου, για τα εγκλήματα τους σε βάρος των λαών της περιοχής.

Ξεριζώνουν λαούς από τις πατρίδες τους. 

Έχουν μετατρέψει το Αιγαίο σε θάλασσα νεκρών και το νησί μας σε φυλακή, κέντρο κράτησης ξεριζωμένων, ενώ από την άλλη καλλιεργούν το ρατσισμό και τη ξενοφοβία απέναντι στους πρόσφυγες που αυτοί οι ίδιοι ξερίζωσαν από τα σπίτια τους, από τις χώρες τους.

 

Σύντροφοι- Συναγωνιστές -Φίλοι.

Η ιστορία της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, συνολικά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποδεικνύει περίτρανα και ανεξίτηλα ότι: ο Ναζισμός-Φασισμός είναι γέννημα θρέμμα του ιδίου του καπιταλιστικού συστήματος, άλλωστε ο Χίτλερ αναρριχήθηκε στην εξουσία με τη στήριξη  γερμανικών και άλλων μονοπωλίων. Μόνο το εργατικό λαϊκό κίνημα που έχει στόχο την εργατική εξουσία, μπορεί να αντιμετωπίσει ουσιαστικά και να ξεριζώσει το φασισμό, να απομονώσει τέτοιες δυνάμεις που δρουν και στη χώρα μας. Δεν μπορούν να εγγυηθούν την πάλη ενάντια στο φασισμό δυνάμεις που υπηρετούν το σάπιο καπιταλιστικό σύστημα, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ που ασκούν αντιλαϊκές πολιτικές που δείχνουν ανοχή στη φασιστική δράση.

Η νικηφόρα προέλαση του Κόκκινου Στρατού και τελικά η συντριβή του ναζισμού έγιναν δυνατές χάρη στην ανωτερότητα του σοσιαλιστικού συστήματος, της εργατικής εξουσίας, στα πλεονεκτήματα της κοινωνικοποίησης των μέσων παραγωγής και του κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας. Χάρη σε αυτά τα πλεονεκτήματα μπόρεσε η ΕΣΣΔ να γίνει μια ισχυρή οικονομική δύναμη και να δημιουργήσει έναν αξιόμαχο Κόκκινο Στρατό.

Η 9 Μάη εμπνέει τους λαούς, τους διδάσκει πίστη στη δύναμη τους. Το ελπιδοφόρο αύριο ξεκάνει στο σήμερα της οργανωμένης δράσης και πάλης για την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών, στην ισχυροποίηση της πάλης σε κάθε χώρα ενάντια στην ΕΕ και την εξουσία των μονοπωλίων, για αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, με την εξουσία και την οικονομία  στα δικά μας χέρια, με επίκεντρο τις  σύγχρονες  εργατικές-λαϊκές ανάγκες και όχι το καπιταλιστικό κέρδος. 

Αυτή τη δύναμη μπορούν και πρέπει να δοκιμάσουν με την πάλη τους και την οργάνωση τους για να μην πληρώσουν την νέα καπιταλιστική κρίση, για να φέρουν στο προσκήνιο των εξελίξεων την ανάγκη της εποχής μας.

Τον αγώνα για τον σοσιαλισμό και την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.

Συνεχίζουμε με ακλόνητη την πίστη ότι ο σοσιαλισμός είναι αναγκαίος και επίκαιρος, η μόνη απάντηση στο βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα που γεννά και τρέφει τον ναζισμό-φασισμό, προκαλεί φτώχεια πολέμους και προσφυγιά για τους λαούς προς όφελος των κερδών των λίγων.

Η μνήμη δεν σβήνει. Ο σοσιαλισμός είναι το μόνο φωτεινό μέλλον της ανθρωπότητας. Τιμή και δόξα στους αλύγιστους της ταξικής πάλης.

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Δημήτριος Προκοπέλλης ή Στράτης: Γεννήθηκε στον Μανταμάδο το 1910. Στην δεκαετία του 1930 οργανώθηκε στο ΚΚΕ Με την επιβολή της φασιστικής δικτατορίας από τον Βασιλιά και τον Μεταξά και με την ανοχή των αστικών πολιτικών δυνάμεων, συλλαμβάνεται το 1936 και εξορίζεται στην Ανάφη, μετά μεταφέρεται στην Ακροναυπλία και από εκεί στον Άη-Στράτη και μετά στο Νοσοκομείο «Σωτηρία» όπου εκεί πεθαίνει κρατούμενος των Γερμανών, στους οποίους είχε παραδοθεί από την Ελληνική κυβέρνηση, στις 19 Οκτώβρη 1942.

 

Γεώργιος Ζερβός ή Φτώχια: Γεννήθηκε το 1882. Όταν ήταν νέος έφυγε από τον Μανταμάδο και πήγε να δουλέψει στο Κάϊρο. Έκανε εκεί κάμποσα χρόνια κι’ όταν γύρισε στην Ελλάδα έστησε μια παράγκα και έφτιαχνε φαγητά για τους ανθρώπους του μόχθου γι’ αυτό και του δώσανε και το παρατσούκλι «η φτώχια». 

Περνούσαν τα χρόνια και ήλθε η δικτατορία του Μεταξά. Και τότε άρχισε το κυνηγητό του. Ώσπου ένα πρωί πήγε κάποιος απ’την Ασφάλεια, μπαίνει μέσα με άγριο ύφος και άρχισε να πετάει μέσα στο δρόμο, φουφούδες, φαγητά μέχρι και το συρτάρι που είχε μέσα τις πρωινές εισπράξεις. 

Έμεινε άνεργος, δούλευε όποια δουλειά και όπου την έβρισκε.

Φίλος του αδελφικός ήταν ο Αχιλλέας Κοντάρας και αυτός τον οργάνωσε στο ΚΚΕ.

Μετά ήλθε ο πόλεμος, η κατοχή από τους Γερμανούς, η πείνα. Οργανώθηκε στο ΕΑΜ. Οι Γερμανοί έπαιρναν εργάτες στον Καρά-Τεπέ. Εκεί μια μέρα ένας Γερμανός του έδωσε κλωτσιές μέσα στην κοιλιά. Αποτέλεσμα, πέθανε από αιμορραγία. Ήταν 23 Απριλίου 1943 τη μέρα τη μέρα της γιορτής του. 

 

Νίκος Μαρμαρινός: Στέλεχος του ΚΚΕ. Γεννήθηκε στον Μανταμάδο το 1910 και ήταν οικοδόμος. Νέος έγινε μέλος του κόμματος. Το 1936 πιάστηκε από τη δικτατορία του Μεταξά εξορίζεται στη Φολέγανδρο, μετά στην Ακροναυπλία και από εκεί στο Σανατόριο Ασβεστοχωρίου, απ’ όπου δραπετεύει και παίρνει μέρος στην Εθνική Αντίσταση από την Οργάνωση Φλώρινας. Πιάστηκε από ομάδα Βούλγαρων κατακτητών με τη βοήθεια των Ελλήνων συνεργατών τους, τους ΠΑΟτζήδες, βασανίστηκε φρικτά με αποτέλεσμα να πεθάνει στις 23 Γενάρη 1944.

 

Χαράλαμπος Γεωργούλας: Στέλεχος του ΚΚΕ. Γεννήθηκε στον Μανταμάδο το 1906. Από νέος έγινε μέλος του ΚΚΕ και από τους πρώτους στο χωριό. Πιάστηκε από τη δικτατορία Μεταξά το 1936 και εκτοπίστηκε στην Ανάφη. Δραπέτευσε με τη συνθηκολόγηση των Ιταλών το 1943 αλλά ξαναπιάστηκε στη Σύρο από τις Ελληνικές αρχές και παραδόθηκε μαζί με τον Ιγνάτη Αντωνέλλη και άλλους αγωνιστές στους Γερμανούς. Τους έκλεισαν στις φυλακές Λαζαρέττα της Σύρου. Μετά τους μετέφεραν στις φυλακές «Αβέρωφ» και μετά στο Χαϊδάρι. Εκτελέστηκε στις 8 Απρίλη 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής μαζί με άλλους 50 πατριώτες αγωνιστές. 

 

Ιγνάτιος Αντωνέλλης: Γεννήθηκε το 1903 στον Μανταμάδο. Ηλεκτρολόγος και εργαζόταν στο εργοστάσιο Ραπίτη στη Μυτιλήνη. Στέλεχος του ΚΚΕ. Πιάστηκε το 1936 και εκτοπίστηκε στην Ανάφη. Παραδόθηκε από τους Έλληνες Φασίστες μαζί με χιλιάδες άλλους αγωνιστές στους κατακτητές. Με τη συνθηκολόγηση των Ιταλών απόδρασε και περνώντας από τη Σύρο ξαναπιάστηκε από τους Γερμανούς. Μεταφέρθηκε στην Αθήνα και μετά στο Χαϊδάρι.  Εκτελέστηκε την Πρωτομαγιά του 1944, από τους Γερμανοφασίστες κατακτητές μαζί με τους 200 κομμουνιστές στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. 

 

Γιάννης Ανουσάς: Γεννήθηκε το 1926 στην Αθήνα. Ο πατέρας του ήταν από τον Μανταμάδο. Μαθητής ακόμη ήταν από τους πρώτους νεολαίους που ανέπτυξαν έντονη δράση κατά του κατακτητή.

Οργανώθηκε στο Ε.Α.Μ.-Νέων και κατόπιν με την ίδρυση της Ε.Π.Ο.Ν. - Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων - έγινε μέλος της.

Ήταν γραμματέας της Ε.Π.Ο.Ν Κολωνακίου.

Συμμετείχε ενεργά στην αντίσταση για το διώξιμο του ξένου κατακτητή, αλλά και στις κινητοποιήσεις του λαού μας, για την επιβίωση, για την απόκρουση της πολιτικής επιστράτευσης και για τη λευτεριά της χώρας μας.

Όταν ένα βράδυ έγραφε συνθήματα στους τοίχους συνελήφθηκε και οδηγήθηκε στην Ειδική Ασφάλεια, εκεί αφού βασανίστηκε απάνθρωπα, χωρίς να μαρτυρήσει το παραμικρό, μεταφέρθηκε στη Μέρλιν στο άντρο των Ες-Ες όπου συνεχίσθηκαν τα βασανιστήρια του.

Ο Γιάννης Ανουσάς άντεξε και στην Ειδική Ασφάλεια και στη Μέρλιν γι’ αυτό και μεταφέρθηκε στο Χαϊδάρι. 

Εκεί ο Γιάννης Ανουσά έμεινε κλεισμένος μερικούς μήνες. 

Με διαταγή του Γερμανού Στρατιωτικού Διοικητή εκτελέστηκαν 200 κομμουνιστές την 1^η Μάη του 1944 στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, το Θυσιαστήριο της Λευτεριάς, όπως το ονομάτισε ο λαός μας μετά την απελευθέρωση. 

 

Στέφανος Φουντής: Στέλεχος του ΚΚΕ. Γεννήθηκε το 1908 στον Μανταμάδο. Άριστος μαθητής, Σπούδασε με υποτροφία στο Βέλγιο μηχανολόγος-ηλεκτρολόγος, Το 1936 έγινε μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής Μυτιλήνης του ΚΚΕ. Πιάστηκε το 1938 στο Ωρωπό Αττικής από δικτατορικό καθεστώς του φασίστα Μεταξά και εκτοπίστηκε στην Ανάφη και μετά στην Ακροναυπλία, μετά στη Λάρισα και τέλος στο Χαϊδάρι. Εκτελέστηκε την Πρωτομαγιά του 1944, από τους Γερμανοφασίστες κατακτητές μαζί με τους 200 κομμουνιστές στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. 

 

Νίκος Αδαλής: Γεννήθηκε το 1882 στον Μανταμάδο,  ήταν ράφτης, μάλιστα έκανε και 10 χρόνια μετανάστης στην Αμερική. Στην κατοχή ήταν ενταγμένος στο Ε.Α.Μ.

Πιάστηκε και στάλθηκε εξορία στην Ικαρία γιατί ο γιος του ήταν μαχητής του Δημοκρατικού Στρατού. 

Οι στερήσεις και οι κακουχίες που δοκίμασε, είχαν σαν αποτέλεσμα να κλονίσουν ανεπανόρθωτα την υγεία του και να πεθάνει, στις 15 Μάρτη 1948, εξόριστος στην Ικαρία.

Χαράλαμπος Κανόνης: Γεννήθηκε το 1909 στη Μυτιλήνη από μητέρα Μανταμαδιώτισσα την Καλλιρόη Φωτιάδου που ήταν γόνος εύπορης οικογένειας του χωριού. Σπούδασε γεωπόνος στην Ιταλία και ήταν υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας. Διετέλεσε γραμματέας του Ανταρτοδικείου κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης.Μέλος της Επιτροπής Πόλης του ΕΑΜ και μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ και από τα μέσα Νοέμβρη 1944 Γραμματέας της Α΄ Περιφερειακής Επιτροπής του ΚΚΕ με έδρα τη Μυτιλήνη. Κατά την περίοδο του εμφυλίου εξορίστηκε στην Ικαρία και φυλακίστηκε στις φυλακές Μυτιλήνης και Σύρου. Αργότερα προσχώρησε στο Δημοκρατικό Στρατό και με εντολή του κόμματος πήγε στη Χίο το 1948 για οργάνωση του αντάρτικου, εκεί πιάστηκε στις 29 Μάρτη 1948 και δολοφονήθηκε κατά τη μεταγωγή του στο αστυνομικό τμήμα.   

 

Αχιλλέας Κοντάρας: Γεννήθηκε το 1886 στον Μανταμάδο. Από τους πρώτους κομμουνιστές του χωριού. Αγαπητός στους εργαζόμενους, έντιμος και πρωτοπόρος αγωνιστής. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή μαζί με άλλους αγωνιστές ίδρυσε το Σύλλογο Παλαιών Πολεμιστών Λέσβου. Το 1924 έγινε μέλος του ΚΚΕ.  Ήταν υποψήφιος σε όλες σχεδόν τις εκλογικές αναμετρήσεις του κόμματος την περίοδο του μεσοπολέμου.  Για τη αγωνιστική του δράση, εξοριζόταν και φυλακιζόταν συνέχεια από το 1927 και κατά καιρούς εκτοπίστηκε στη Σαντορίνη το 1927, στη Γαύδο το 1931, στα Ψαρά, επίσης φυλακίστηκε στις Φυλακές Μυτιλήνης και του Ιτζεδίν. Από το 1936 μέχρι το 1943 ήταν πολιτικός κρατούμενος στην Ακροναυπλία και μετά στην Κέρκυρα. Απόδρασε το Σεπτέμβρη 1943 από την Κέρκυρα, όπου ήταν κρατούμενος των Ιταλών.

Το 1944 μετά την απελευθέρωση στην περίοδο της Εαμοκρατίας, διετέλεσε Δήμαρχος Μυτιλήνης. Το 1948 πιάστηκε από το μεταπολεμικό δωσίλογο κράτος, φυλακίζεται και εξορίζεται στη Μακρόνησο.

Το 1949 καταδικάζεται σε θάνατο από Έκτακτο Στρατοδικείο σκοπιμότητας και εκτελείται στην Αθήνα στις 1 Ιούλη 1949. 

 

Στρατής Αποίκος: Γεννήθηκε το 1902 στον Μανταμάδο, αλλά μεγάλωσε στην Κλειού. Παντρεύτηκε στα Βασιλικά όπου και έμενε. Εντάσσεται στο Δ.Σ. Λέσβου το Νοέμβρη του 1947 όταν τμήμα ανταρτών μπαίνει στα Βασιλικά. Οι αντάρτες κατορθώνουν να αφοπλίσουν τους χωροφύλακες και φεύγοντας από το χωριό παίρνουν μαζί τους όπλα, τρόφιμα, φάρμακα και ρουχισμό. Μαζί τους ακολουθούν και νέοι αντάρτες και μεταξύ αυτών και ο Αποίκος. Πιστός στο Κ.Κ.Ε. και στον δίκαιο αγώνα της εργατικής τάξης.

Το 1949, το φθινόπωρο, δολοφονείται άνανδρα στη θέση «Βνια» που βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Κλειου και Σκαμιά μετά από καλοστημένη παγίδα των διωκτικών αρχών, από πράκτορα του εχθρού. 

 

Παρασκευάς Κούκος: Γεννήθηκε το 1909 στον Μανταμάδο, από φτωχή αγροτική οικογένεια. Οργανώθηκε στο Κ.Κ.Ε. το 1932-1933. Κυνηγημένος από τη δικτατορία του Μεταξά καταφεύγει στη Μακεδονία όπου κατορθώνει να δουλέψει, μέσα σε αντίξοες συνθήκες, ως οικοδόμος κύρια στην κατασκευή οχυρωματικών έργων στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Έλαβε μέρος στον Αλβανικό πόλεμο και με την επιστροφή του στο χωριό μετά την κατάρρευση του μετώπου και οργανώνεται από τους πρώτους στο Ε.Α.Μ.

Ενταγμένος στο Κ.Κ.Ε. ανέβηκε από τους πρώτους στο βουνό και εντάχθηκε στο Δ.Σ. Λέσβου. Σκοτώθηκε στις 31-12-1949, σε ενέδρα, στην περιοχή «Μανούλος». 

Νίκος Βαβούδης, ο Μπολσεβίκος: Γεννήθηκε το 1906 στη Ρωσία από πατέρα Μανταμαδιώτη μετανάστη και μητέρα Ρωσίδα. Μετά την Οχτωβριανή επανάσταση ήρθαν και εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς στον Μανταμάδο. Οργανώθηκε στο ΚΚΕ από τον Αχιλλέα Κοντάρα στα 1927. Μετά μετακομίζει οικογενειακώς στον Πειραιά. Εκεί διετέλεσε Γραμματέας του Ενωτικού Εργατικού Κέντρου Πειραιά και στέλεχος του κόμματος στην ίδια περιοχή. Το 1931 καταδικάζεται σε 5 χρόνια φυλακή και κλείνεται στις φυλακές Αίγινας. Το 1934 δραπετεύει και φεύγει στη Σοβιετική Ένωση. Το 1936 στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας ήταν αξιωματικός στη Διεθνή Ταξιαρχία και πολέμησε μαζί με άλλους Έλληνες τους φασίστες του Φράνκο.  

Στη Σοβιετική Ένωση, που επιστρέφει μετά την Ισπανία το 1938, συμμετέχει στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο ως ασυρματιστής  και το 1944 μετέχει στην αποστολή Ποπώφ στην Ελεύθερη Ελλάδα.

Αυτοπυροβολήθηκε στις 15 Νοέμβρη του 1951 μέσα στην κρύπτη που είχε τον ασύρματο σε σπίτι της Καλλιθέας για μην πέσει ζωντανός στα χέρια της αστυνομίας, αφού προηγουμένως έκαψε τα διάφορα έγραφα για να μην πέσουν στα χέρια της Ασφάλειας.

Ο Νίκος Βαβούδης είναι μια από τις μεγαλύτερες μορφές που έδωσε ο Μανταμάδος στο κομμουνιστικό κίνημα.