Αναμέτρηση θρίλερ στη Βρετανία

Eγκυροι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα υπάρξει μια επανάληψη της γενικής εικόνας του δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκοτίας, όπου μετά το ενθουσιώδες ξεκίνημα των Σκοτσέζων εθνικιστών, όταν ήρθε η ώρα της κάλπης οι ψηφοφόροι δίστασαν να διαταράξουν το «στάτους κβο», κρίνοντας παράλληλα ότι οικονομικά τούς συνέφερε να παραμείνουν μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου. Τις ίδιες σκέψεις πιθανότατα θα κάνει κι ένα μεγάλο μέρος των αναποφάσιστων ψηφοφόρων όταν θα βρεθούν απέναντι στην κάλπη.

Oπως έχει γίνει γνωστό, πολλές επιχειρήσεις και βιομηχανίες έχουν ασκήσει διακριτική πίεση στους υπαλλήλους τους να ψηφίσουν υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, τους εφοδιάζουν με ενημερωτικά φυλλάδια στα οποία αναφέρονται στα πλεονεκτήματα από τη συμμετοχή της χώρας τους στην Ενωση. Στη χθεσινή έκδοση των «Τάιμς» οι επικεφαλής 1.300 επιχειρήσεων, με δημόσια επιστολή τους, καλούν τους Βρετανούς εργαζόμενους να ψηφίσουν υπέρ της «παραμονής».

 

Debate

Παρά ταύτα η πλευρά του Brexit φαίνεται ότι κέρδισε τις εντυπώσεις στο προχθεσινό κρίσιμο debate μεταξύ του πρώην δημάρχου του Λονδίνου και υπέρμαχου της «αποχώρησης» Μπόρις Τζόνσον και του νυν δημάρχου και υποστηρικτή της «παραμονής» Σάντικ Καν. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν, το μικρό προβάδισμα της «παραμονής» που οφειλόταν στη δολοφονία της βουλευτού Τζο Κοξ εξανεμίστηκε και η διαφορά έπεσε στη μία μονάδα, με την «παραμονή» μπροστά.

 

Πάντως, όπως συμβαίνει συνήθως στη Βρετανία, μεταξύ άλλων παραγόντων, ο καιρός αναμένεται να επηρεάσει σε κάποιο βαθμό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Οπως υπογράμμιζαν οι αναλυτές, στην περίπτωση που ο καιρός είναι πολύ βροχερός θα επωφεληθεί η πλευρά του Brexit. Οι ψηφοφόροι που υποστηρίζουν την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι κυρίως ηλικίας άνω των πενήντα ετών και είναι αποφασισμένοι να πάνε οπωσδήποτε στα εκλογικά κέντρα να ρίξουν την ψήφο τους. Από την άλλη δεν αναμένεται να συμβεί το ίδιο με τους κυρίως νεαρούς σε ηλικία ψηφοφόρους, που είναι στη μεγάλη τους πλειοψηφία υπέρ της «παραμονής».

 

Η περιπετειώδης σχέση με την ΕΕ από τον Τσόρτσιλ μέχρι τη Θάτσερ

Η σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ ήταν ταραγμένη ήδη από τα σπάργανα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, την οποία ήθελαν να εγκαταλείψουν από την πρώτη στιγμή που έγιναν δεκτοί στους κόλπους της.

Το εντυπωσιακό είναι ότι εκείνος που έβαλε πρώτος στο τραπέζι την ιδέα για τη δημιουργία των «Ενωμένων Κρατών της Ευρώπης» ήταν Βρετανός και συγκεκριμένα ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος ήδη το 1946 θεωρούσε ότι η Γηραιά Ηπειρος έχει ανάγκη από ενότητα.

Ωστόσο διαχώριζε τη θέση της χώρας του, η οποία δεν θα γινόταν μέλος, εξαιτίας της Κοινοπολιτείας και των ιδιαίτερων σχέσεων με τις ΗΠΑ. Αργότερα, όταν η Μεγάλη Βρετανία έχασε το στάτους της αποικιοκρατικής δύναμης, το Λονδίνο υπέβαλε δύο φορές αίτηση εισδοχής στον «πρόγονο» της ΕΕ, την ΕΟΚ.

 

Ο Γάλλος πρόεδρος Σαρλ Ντε Γκoλ απάντησε και τις δύο φορές «non», μη θέλοντας να διακινδυνεύσει τη γαλλική πρωτοκαθεδρία στη νεοσύστατη ένωση. Πολύ αργότερα, όταν ο Ντε Γκoλ ανήκε στο παρελθόν, η Βρετανία μπόρεσε να γίνει μέλος της ΕΟΚ. Ηταν η 1η Ιανουαρίου του 1973 και πρωθυπουργός της Βρετανίας ο Εντουαρντ Χιθ. Εναν χρόνο αργότερα ο Χιθ έχασε την πρωθυπουργία και η νέα κυβέρνηση των Εργατικών ήταν διχασμένη ανάμεσα στους υποστηρικτές και τους πολέμιους της συμμετοχής στην ΕΟΚ.

 

O Χέλμουτ Σμιτ

Το πάθος εναντίον της Ευρώπης ήταν τόσο μεγάλο, ώστε ο Γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ, που προσπάθησε να τους μεταπείσει συμμετέχοντας σε συνέδριό τους, περιέγραψε αργότερα τη σκηνή λέγοντας ότι ήταν σαν να έπρεπε να πείσει μέλη του Στρατού Σωτηρίας για τα πλεονεκτήματα του αλκοόλ. Ο πρωθυπουργός Χάρολντ Γουίλσον ακολούθησε τότε την ίδια στρατηγική με τον Ντέιβιντ Κάμερον: διαπραγμάτευση με στόχο νέα προνόμια για τη χώρα και στη συνέχεια προεκλογική καμπάνια υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ενωση. Σύμμαχοι της κυβέρνησης ενάντια στα δύο τρίτα του κόμματος των Εργατικών ήταν οι Συντηρητικοί, με τη νέα τους αρχηγό, Μάργκαρετ Θάτσερ, ο Τύπος και η οικονομική ελίτ του τόπου.

Τελικά το 67% των Βρετανών ψήφισε υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, ωστόσο και πάλι υπήρχε η διάχυτη αίσθηση πως η χώρα δικαιούται έναν ιδιαίτερο ρόλο. Το 1984, με την περίφημη φράση «Θέλω τα χρήματά μου πίσω», η Θάτσερ πέτυχε την επιστροφή χρημάτων στη Βρετανία, αλλά ο σκεπτικισμός απέναντι στην ΕΕ παρέμεινε μέχρι και σήμερα. Η διαφορά πλέον είναι πως οι Βρετανοί δεν είναι οι μοναδικοί ευρωσκεπτικιστές εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας.

 

Απορρίπτουν το «διαζύγιο» οι βουλευτές

Ο Ντέιβιντ Κάμερον και η κυβέρνησή του έχουν δεσμευτεί πως το αποτέλεσμα του σημερινού δημοψηφίσματος θα έχει δεσμευτικό και όχι συμβουλευτικό χαρακτήρα. Ωστόσο, βάσει της βρετανικής νομοθεσίας, η ανώτατη Αρχή για να αποφασίσει δεν είναι η κυβέρνηση αλλά το κοινοβούλιο, το οποίο θεωρητικά θα μπορούσε να αγνοήσει τη βούληση του βρετανικού λαού ή να καθυστερήσει σημαντικά την υλοποίηση του «διαζυγίου» με την ΕΕ. Η μεγάλη πλειοψηφία των μελών της Κάτω Βουλής τάσσεται υπέρ της παραμονής της χώρας στην ΕΕ. Από τους 650 βουλευτές, οι 455 είναι υπέρ της παραμονής, 130 θέλουν το Brexit και 65 δεν έχουν αποφασίσει ακόμη. Η εικόνα είναι πολύ διαφορετική στη βάση των κομμάτων, όπου οι Τόρις τάσσονται σε ποσοστό 60:40 υπέρ του Brexit και οι Εργατικοί 70:30. Εδώ θα έπρεπε να λάβει κανείς υπόψη και το 12,4% των ψηφοφόρων που στήριξαν το Ukip του Νάιτζελ Φάρατζ, που στηρίζει την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ, η δύναμη των οποίων δεν αντικατοπτρίζεται στη σύνθεση του κοινοβουλίου. Εξαιτίας του εκλογικού νόμου, το κόμμα πήρε μόλις μία έδρα στην Κάτω Βουλή.

Το δίλημμα για τους βουλευτές θα είναι ακόμη μεγαλύτερο στην περίπτωση που το ποσοστό αποχής είναι μεγάλο, όπως επίσης εάν η διαφορά ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα είναι οριακή.

 

Τακτική

Η τακτική που αναμένεται ότι θα ακολουθήσει ο Κάμερον στην περίπτωση που οι κάλπες δείξουν Brexit θα είναι να περνάει τμηματικά τις συμφωνίες για το «διαζύγιο» και φυσικά να προηγηθεί συζήτηση στη βουλή για το θέμα των εμπορικών συμφωνιών. Οπως πιστεύουν αρκετοί αναλυτές, το μεγάλο διάστημα -δηλαδή τα δύο χρόνια περιθώριο που δίνουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες- θα είναι αρκετό ώστε να υποχρεώσει τους Βρετανούς να αναθεωρήσουν την απόφασή τους και ενδεχομένως να ζητήσουν μια νέα διαπραγμάτευση με την ΕΕ, όπως επίσης και τη διεξαγωγή νέου δημοψηφίσματος.

 

 

Λάμπης Τσιριγωτάκης

πηγή: www.ethnos.gr