Η μοναδική όραση της μάντισσας
Χρόνος ανάγνωσης :
2'Το οπτικό σύστημα της γαρίδας Μάντις διαφέρει από οποιοδήποτε άλλο στο ζωικό βασίλειο
Η γαρίδα μάντις, λεγόμενη και «κατσαρίδα της θάλασσας», είναι ένας από τους καλύτερους κυνηγούς της φύσης. Παράλληλα όμως, όπως ανακάλυψαν επιστήμονες από την Αυστραλία, διαθέτει και ένα οπτικό σύστημα μοναδικό στο ζωικό βασίλειο, το οποίο της δίνει τη δυνατότητα να βλέπει τον κόσμο κυριολεκτικά με… άλλα μάτια.
Ρεκόρ φωτοϋποδοχέων
Ο άνθρωπος, όπως και πολλά άλλα ζώα, έχει τρία είδη φωτοϋποδοχέων (φωτοευαίσθητων κυττάρων). Κάθε είδος φωτοϋποδοχέα είναι ευαίσθητο σε ένα διαφορετικό χρώμα. Προκειμένου να καθορίσει ποιο ακριβώς είναι το χρώμα που βλέπουμε ο εγκέφαλός μας συγκρίνει την απόκριση των τριών διαφορετικών φωτοϋποδοχέων και εξάγει ένα τελικό συμπέρασμα.
Τα στοματόποδα που είναι γνωστά ως γαρίδες μάντισσες διαθέτουν όμως έναν αριθμό-ρεκόρ διαφορετικών ειδών φωτοϋποδοχέων: κατά μέσο όρο κυμαίνονται γύρω στα 12 ενώ σε ορισμένα είδη φθάνουν και τα 21 και είναι τοποθετημένα σε σειρές διαφορετικών καναλιών τα οποία «συλλαμβάνουν» από το κόκκινο ως το υπεριώδες. Οι επιστήμονες πίστευαν ότι μια τόσο μεγάλη γκάμα φωτοευαίσθητων κυττάρων θα έπρεπε να τους προσφέρει μια εξαιρετικά ευαίσθητη στα χρώματα όραση.
Ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Κουίνσλαντ στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας ανακάλυψε ωστόσο ότι τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι γαρίδες μάντισσες δεν είναι τελικά πρωταθλητές της έγχρωμης όρασης, αντιθέτως δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν πολλές αποχρώσεις. Το οπτικό τους σύστημα λειτουργεί όμως με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο ζώο, επιτρέποντάς τους να ξεχωρίζουν τα χρώματα πιο γρήγορα, χωρίς πολύπλοκη επεξεργασία από τον εγκέφαλο.
Ταχεία επεξεργασία σε μοτίβα
Οι επιστήμονες με επικεφαλής τον Τζάσιτν Μάρσαλ παρουσίασαν σε γαρίδες χρωματιστά αντικείμενα εκ των οποίων μόνο το ένα συνδεόταν κάθε φορά με μια λιχουδιά ως ανταμοιβή δίνοντας στα θαλάσσια ζώα ένα κίνητρο ώστε να διαλέγουν ένα από αυτά. Διαπίστωσαν με έκπληξη ότι οι γαρίδες συχνά δυσκολεύονταν να ξεχωρίσουν χρώματα που σχετικά έμοιαζαν μεταξύ τους, όπως το σκούρο κίτρινο και το ανοιχτό πορτοκαλί.
Όπως περιγράφεται στη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Science», αυτό συμβαίνει επειδή το οπτικό σύστημά τους λειτουργεί εντελώς διαφορετικά. Αντί η εκτίμηση του χρώματος να γίνεται από τον εγκέφαλο υπολογίζοντας την αριθμητική αναλογία ανάμεσα στα διαφορετικά χρωματικά ερεθίσματα που στέλνουν οι φωτοϋποδοχείς, στις γαρίδες αυτές η απόκριση των υποδοχέων «μεταφράζεται» σε συγκεκριμένα μοτίβα, τα οποία στη συνέχεια αποστέλλονται στον εγκέφαλο.
Καθώς μια γαρίδα μάντις κοιτάζει ένα αντικείμενο, η εικόνα περνάει από τους διαφορετικούς υποδοχείς, εκ των οποίων ο καθένας αποκρίνεται με διαφορετικό τρόπο. Η αλληλουχία των διαφορετικών αποκρίσεων – και όχι η σύγκριση ανάμεσα στο μέγεθος των αποκρίσεων – χρησιμοποιείται από τον εγκέφαλο της γαρίδας για να ξεχωρίσει τα χρώματα. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το σύστημα αυτό, το οποίο επιτρέπει στις γαρίδες να ξεχωρίζουν τα χρώματα γρήγορα και χωρίς ιδιαίτερη επεξεργασία από τον εγκέφαλο, προσφέρει στους εξαιρετικούς θηρευτές ένα πλεονέκτημα στο κυνήγι στο περιβάλλον των κοραλλιογενών υφάλων όπου ζουν.
πηγή: www.tovima.gr
