Όταν ο σεισμός του 2017 γίνεται μάθημα....
Τρία χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την 17η Ιουνίου 2017 όταν ισχυρός σεισμός με επίκεντρο στην θαλάσσια περιοχή του Πλωμαρίου συγκλόνισε τη Λέσβο, και άφησε πίσω του σημαντικές καταστροφές στη Βρίσα, το Πλωμάρι, το Λισβόρι, το Αμπελικό, το Ακράσι, τον Πολιχνίτο, θέτοντας επί τάπητος πέρα από την ανάγκη των μέτρων αποκατάστασης και την ανάγκη σχεδιασμού και εφαρμογής ολοκληρωμένης πολιτικής αντισεισμικής προστασίας και επιμόρφωσης των στελεχών πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση του σεισμικού κινδύνου.
Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου λειτούργησε άμεσα από την πρώτη στιγμή συμβάλλοντας στην παρακολούθηση και τη μελέτη της σεισμικής ακολουθίας και την καταγραφή των ζημιών στο δομημένο περιβάλλον στην πλειόσειστη περιοχή.
Προχώρησε ακόμη στην ίδρυση του Δι-ιδρυματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών "ΦΥΣΙΚΟΪ ΚΙΝΔΥΝΟΙ και ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ" σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Σήμερα το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών "ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ και ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ" συμπληρώνει τα δύο πρώτα έτη λειτουργίας συμβάλλοντας στην εκπαίδευση επιστημόνων με σκοπό να θωρακίσουμε την χώρα μας - ιδιαίτερα του νησιωτικού χώρου – προκειμένου να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικότερα τους φυσικούς κινδύνους και να μειώνουμε τις επιπτώσεις των καταστροφών.
Γιατί η Γνώση είναι δύναμη!
Η τρίτη προκήρυξη για την εισαγωγή νέων μεταπτυχιακών φοιτητών στο Διιδρυματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών "ΦΥΣΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ και ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ" το Ακαδημαϊκό Έτος 2020-2021 είναι ενεργή.
https://geography.aegean.gr/files/pms/Prosklisi_PMS_Hazards2020.pdf
Στο Δι-ιδρυματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών "ΦΥΣΙΚΟΪ ΚΙΝΔΥΝΟΙ και ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ" διδάσκουν επιστήμονες με μακρά εμπειρία στα θέματα της αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.
· Αν. Καθηγητής Γαγάνης Πέτρος - Πρόεδρος Τμήματος Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Αιγαίου,
· Δρ. Γιαννακόπουλος Χρήστος - Διευθυντής Ερευνών - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
· Καθηγητής Δελλαδέτσιμας Παύλος-Μαρίνος - Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Γεωγραφίας
· Δρ. Δρακάτος Γεώργιος - Διευθυντής Ερευνών - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο
· Δρ. Ευαγγελίδης Χρήστος - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο
· Καθηγητής Ζούρος Νικόλαος - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Επ. Καθηγητής Καβρουδάκης Δημήτριος - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Καθηγητής Καλαμποκίδης Κωνσταντίνος - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Ομ. Καθηγητής Καρακώστας Θεόδωρος, - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
· Καθηγήτρια Κλωνάρη Αικατερίνη - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Δρ. Κοντοές Χαράλαμπος – Διευθυντής Ερευνών - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης
· Δρ. Κούρου Ασημίνα - Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.)
· Δρ. Κτενίδου Όλγα-Τζόαν - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο
· Καθηγήτρια Κυρατζή Αναστασία - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
· Επ. Καθηγήτρια Κωστοπούλου Ευθυμία - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Δρ. Λαγουβάρδος Κωνσταντίνος - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης
· Δρ. Μακεδών Θωμάς - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
· Αν. Καθηγητής Μαρίνος Βασίλειος - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
· Δρ. Μοιρασγεντής Σεβαστιανός, Κύριος Eρευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, με αντικείμενο τις πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.
· Ομ. Καθηγητής Δημοσθένης Μουντράκης, - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
· Δρ. Μουσλοπούλου Βασιλική - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο
· Καθηγητής Παπαζάχος Κωνσταντίνος – Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πρόεδρος Τμήματος Γεωλογίας
· Δρ. Παπουτσής Ιωάννης - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης
· Ομότιμος Καθηγητής Παυλίδης Σπύρος - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
· Δρ. Ρούσου Ολγα, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Δρ. Σιάρκος Ηλίας - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Δρ. Σιτοκωνταντίνου Βασίλειος - Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης
· Καθηγητής Σουλακέλλης Νικόλαος - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Επ. Καθηγήτρια Τζωράκη Ουρανία (Ράνια) - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων Βιοεπιστημών
· Καθηγητής Τσούρλος Παναγιώτης - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
· Δρ. Χαράλαμπος Φασουλάς - Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης
· Δρ. Χρήστος Βασιλάκος - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Γεωγραφίας
· Καθηγητής Φείδας Χαράλαμπος – Αντιπρύτανης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
· Α. Καθηγητής Χατζηπέτρος Αλέξανδρος - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Γεωλογίας
Αντικείμενο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών
"ΦΥΣΙΚΟΪ ΚΙΝΔΥΝΟΙ και ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ"
Φυσικοί κίνδυνοι και καταστροφές προκύπτουν από τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ επικίνδυνων φυσικών παραγόντων (επικινδυνότητα/ βιοφυσική διάσταση) και τρωτών κοινοτήτων (τρωτότητα/ ανθρωπογενής διάσταση). Αυτή η προσέγγιση εμπεριέχει θεμελιωδώς μία σημαντική σχέση μεταξύ φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και προσφέρει μία ολιστική αντίληψη στην εκτίμηση του κινδύνου.
Ο υπερπληθυσμός, η επέκταση του δομημένου περιβάλλοντος και η παγκόσμια κλιματική αλλαγή, με τις συνθήκες θερμοκηπίου και την «τρύπα» του όζοντος, έχουν προκαλέσει μία τάση αύξησης των ακραίων καιρικών φαινομένων και κατά συνέπεια των καταστροφών. Η συχνότητα εμφάνισης τέτοιων μεγάλων καταστροφών στον πλανήτη μας από το 1980 έως σήμερα έχει υπερδιπλασιασθεί. Παράλληλα οι αλόγιστες δραστηριότητες του ανθρώπου, σε συνάρτηση με τους κινδύνους που προέρχονται από την τεχνολογική ανάπτυξη, έχουν επιτείνει τις επιπτώσεις των καταστροφικών φαινομένων τα οποία πλέον προσλαμβάνουν διαστάσεις μεγάλης και υπερφυσικής κλίμακας. Παρατεταμένη ξηρασία και λειψυδρία, μεγάλες δασικές πυρκαγιές, ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλεπάλληλες πλημμύρες και κατολισθήσεις, καθώς επίσης καταστροφικοί σεισμοί, φονικά τσουνάμι και ατυχήματα βιομηχανικής προέλευσης συνθέτουν φυσικά και κοινωνικοοικονομικά συστήματα με πολύπλοκες παραμέτρους αναγνώρισης, μελέτης, πρόγνωσης και διαχείρισης των κινδύνων και της τρωτότητας.
Πλήρης εξάλειψη των μετεωρολογικών και κλιματικών (τυφώνες, ανεμοστρόβιλοι, καταιγίδες, πλημμύρες, ξηρασία, πυρκαγιές δασών) και γεωλογικών (διάβρωση, ερημοποίηση, κατολισθήσεις, σεισμοί, ηφαίστεια, τσουνάμι) καταστροφών από τον πλανήτη Γη είναι αδύνατη και ουτοπική, ακόμη και αν υπήρχε ο τέλειος και ιδανικός οργανισμός πολιτικής προστασίας. Κοινή συνισταμένη των παραπάνω σκέψεων και προβληματισμών αποτελούν οι παρακάτω ρεαλιστικοί στόχοι ενός διεπιστημονικού επιχειρησιακού σχεδιασμού αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών με κοινωνική συναίνεση και αποδοχή, σε συνδυασμό με την εφαρμογή στρατηγικών διαχείρισης των βιοφυσικών συστημάτων (που θα στηρίζεται σε ουσιαστική διερεύνηση και εμβάθυνση της γνώσης της φυσικής συμπεριφοράς των σχετικών περιβαλλοντικών κινδύνων):
· προτεραιότητα στην προστασία της ανθρώπινης ζωής,
· ελάττωση ανθρωπογενών καταστροφών,
· περιορισμός πληττόμενης έκτασης ανά συμβάν,
· ελαχιστοποίηση οικονομικού κόστους αντιμετώπισης,
· μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων,
· επιβολή νόμων και κανονισμών,
· εκπαίδευση προσωπικού και πολιτών,
· εφαρμογή της έρευνας και τεχνολογίας,
· σωστή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση,
· πρόληψη και σωστή προετοιμασία,
· ικανότητα προσαρμογής, και
βελτίωση της ανθεκτικότητας των κοινωνιών ώστε να αντιμετωπίζουν με καλύτερες προϋποθέσεις μία καταστροφή, να επανακάμπτουν γρηγορότερα και να επανέρχονται σε καλύτερη της πρότερης κατάσταση, απέναντι στις νέες πραγματικότητες που διαμορφώνονται από τη δυναμική του κλίματος, της οικονομίας και του τοπίου.
Έτσι καθίσταται δυνατό να συγκροτηθεί ένα πλήρες πλαίσιο θεσμικής θωράκισης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος από κινδύνους και καταστροφές, με πολιτικές διακυβέρνησης του κινδύνου (risk governance), ούτως ώστε να διαφυλαχθούν ανθρώπινες ζωές καθώς και οικολογικές και οικονομικές αξίες στον 21ο αιώνα με ρεαλισμό και αποτελεσματικότητα.
Ο Διευθυντής του
Δι-ιδρυματικού Μεταπτυχιακού Πρόγραμματος Σπουδών
"ΦΥΣΙΚΟΪ ΚΙΝΔΥΝΟΙ και ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ"
Καθηγητής Νικόλαος Ζούρος
