Τα «κύπελλα» της Ανεμώτιας
Ένα από τα καλύτερα διατηρημένα ηφαίστεια στο νησί της Λέσβου είναι αυτό της Ανεμώτιας, το ηφαιστειακό υλικό του οποίου δημιούργησε στη βάση του κρατήρα έναν πολύ εύφορο εδαφικό ορίζοντα που ευνοεί την καλλιέργεια του αμπελιού και αποτελεί σήμερα τον Κάμπο του χωριού, στον οποίο διαχρονικά δραστηριοποιείται σημαντικός αριθμός αμπελοκαλλιεργητών.
Η αμπελουργική περιοχή της Ανεμώτιας τοποθετείται σε υψόμετρο 350 μέτρων και καλύπτει έκταση περίπου 600 στρεμμάτων επί των 1000 του κρατήρα.
Οι τοπικές οινοποιίσιμες ποικιλίες είναι το Χιδηριώτικο (Καλλονιάτικο), το Φωκιανό, η Μανδηλαριά, το Σαββατιανό, το Αθήρι και το Ασύρτικο που καλλιεργούνται σε στενούς αμπελώνες με υψηλή ποιοτική και ποσοτική απόδοση. Παράλληλα, στο Κάμπο της Ανεμώτιας καλλιεργούνται και επιτραπέζιες ποικιλίες αμπέλου με κυριότερες το ραζακί και το κάρντιναλ, που προορίζεται για αυτοκατανάλωση ως νωπά.
Το ηφαιστειογενές έδαφος είναι αυτό που προσδίδει ιδιαίτερα γευστικά χαρακτηριστικά στα παραγόμενα σταφύλια και κατ’ επέκταση στους παραγόμενους τοπικούς οίνους και αποστάγματα τα οποία όμως μέχρι σήμερα περιορίζονται για ίδια κατανάλωση, ως προϊόντα χωρικής (ερασιτεχνικής) οινοποίησης και απόσταξης.
Τα αμπέλια της Ανεμώτιας μοιάζουν με σειρές μικρών θάμνων, είναι τα λεγόμενα «κύπελλα». Το κυπελλοειδές σχήμα διαμορφώνεται σε περιοχές που έχουν υψηλή ηλιοφάνεια και θερμοκρασίες, έλλειψη νερού και οι αμπελουργικές εργασίες γίνονται με το χέρι. Μέσα στο πυκνό φύλλωμα του κλήματος αυτής της διαμόρφωσης, τα σταφύλια προστατεύονται από τις υψηλές θερμοκρασίες και την απευθείας έκθεση στον ήλιο.
Ο Κάμπος της Ανεμώτιας, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα καλλιέργειας των κλημάτων σε «κύπελλα» και το Χιδηριώτικο (Καλλονιάτικο) είναι η ποικιλία που συνδέθηκε περισσότερο απ’ όλες με το συγκεκριμένο τρόπο διαμόρφωσης αμπελώνα.
Για τη δημιουργία του οι αμπελουργοί κλαδεύουν τα κλήματα δημιουργώντας ένα σχετικά χαμηλό κορμό ύψους 40-50 εκατοστά με μικρό αριθμό βραχιόνων (μπράτσα) 3-5, διαμορφώνοντάς τους έτσι ώστε το σχήμα τους να μοιάζει με κύπελλο.
Ουσιαστικά, αυτό το σύστημα είναι αποτέλεσμα της εμπειρικής εφαρμογής στο περιβάλλον του Κάμπου Ανεμώτιας, καθόσον συνδυάζει τους βασικούς παράγοντες της καλλιέργειας, όπως είναι το υποκείμενο, το έδαφος, το κλίμα, η κατεργασία του εδάφους, το ύψος από την επιφάνεια της θάλασσας, τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ασθενειών και προσβολών από τα έντομα.
Σήμερα, ενώ όλο και λιγοστεύουν οι εκτάσεις αμπελώνων διαμορφωμένων σε κύπελλα, αφού τα γραμμικά σχήματα έχουν επεκταθεί και κυριαρχήσει στις περισσότερες αμπελουργικές ζώνες της χώρας, οι αμπελοκαλλιεργητές της Ανεμώτιας επιμένουν στην παραδοσιακή κυπελλοειδή διαμόρφωση.
Η καλλιέργεια των αμπελιών σε κύπελλα στον Κάμπο της Ανεμώτιας θα παραμείνει αναντικατάστατη, καθώς αποδίδει ποιοτικά οινοποιίσιμα σταφύλια για την παραγωγή των περίφημων Ανεμωτίσιων κόκκινων κρασιών.
