Η νέα ΚΑΠ
Χρόνος ανάγνωσης :
9'Μεγάλες ανατροπές για εκατοντάδες χιλιάδε αγρότες και κτηνοτρόφους, φέρνει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική που θα εφαρμοστεί στην Ελλάδα από τις αρχές του νέου έτους. Ο Εθνικός Φάκελος για τη νέα ΚΑΠ με κονδύλια 20 δισ. παρουσιάστηκε την Πέμπτη στη Βουλή και δόθηκαν οι βασικές κατευθύνσεις για το τι θα ισχύει στο εξής.
Όπως τόνισε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργος Καρασμάνης, θα κινητοποιηθούν κονδύλια της τάξης των 6 δις ευρώ ετησίως ενώ δίνεται μεγαλύτερη ενίσχυση σε κτηνοτρόφους και νέους αγρότες. Επίσης, ο τρόπος κατανομής θα είναι διαφορετικός με τη χώρα να διαιρείται σε τρεις περιφέρειες: Τα βοσκοτόπια, τις αροτραίες καλλιέργειες και τις δενδρώδεις καλλιέργειες.
Σύμφωνα με το υπουργείο, οι ρυθμίσεις που προβλέπονται στον Εθνικό Φάκελο για την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ, ο οποίος θα υποβληθεί επίσημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις προσεχείς μέρες, στόχο έχουν την αξιοποίηση κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο των διατάξεων και των χρημάτων της καινούργιας ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής προς όφελος των Ελλήνων αγροτών, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τον αγροτικό τομέα σε βασικό μοχλό για την ανάκαμψη και ανάπτυξη της εθνικής μας οικονομίας, επισήμανε κατά την παρουσίαση ο κ. Καρασμάνης.
Μέσω του Εθνικού Φακέλου οι κοινοτικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις γίνονται πιο δίκαιες, διαφανείς και ισόρροπα κατανεμημένες στους πραγματικά ενεργούς αγρότες και μόνο για τη γη που πραγματικά καλλιεργείται και παράγει προϊόντα. Λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα για τον κτηνοτροφικό τομέα, τους νέους αγρότες, τους αγρότες που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές της χώρας, καθώς και για τους λεγόμενους μικρούς αγρότες, που εισπράττουν χαμηλά ποσά κοινοτικών ενισχύσεων.
Η σύγκλιση ξεκινά από μία αρχική αξία δικαιώματος του 2015 και εφαρμόζεται σε κάθε περιφέρεια προστασία απωλειών στην αξία του δικαιώματος του κάθε γεωργού κατά 30% το 2019. Η αρχική αξία δικαιώματος του 2015 υπολογίζεται αφού προσαρμοστούν οι αξίες δικαιωμάτων του 2014 στο νέο εθνικό φάκελο, τη νέα αρχιτεκτονική και την κατανομή των κονδυλίων στις περιφέρειες. Στον Εθνικό Φάκελο προβλέπονται η άμεση-βασική ενίσχυση, συνδεδεμένες με την παραγωγή προϊόντων ενισχύσεις, η λεγόμενη πράσινη ενίσχυση, καθώς και οι προσαυξημένες ενισχύσεις για τους νέους αγρότες.
Για την καταβολή των ενισχύσεων αυτών η χώρα μας διαιρείται σε τρεις Περιφέρειες: Η πρώτη αφορά τα βοσκοτόπια, που θα απορροφά κάθε χρόνο το 25% των συνολικών κονδυλίων του Εθνικού Φακέλου συνολικού προϋπολογισμού 440 εκ ευρώ. Η δεύτερη έχει να κάνει με τις αροτραίες καλλιέργειες, με το 47% του Εθνικού Φακέλου και συνολικού προϋπολογισμού 850 εκ ευρώ, ενώ η τρίτη Περιφέρεια αφορά όλες τις δενδρώδεις καλλιέργειες με το 28% των κονδυλίων του Εθνικού Φακέλου και συνολικού προϋπολογισμού 470 εκ ευρώ.
Το ποσοστό συμμετοχής της κτηνοτροφίας στα κοινοτικά κονδύλια ενισχύεται περισσότερο από 25%, ενώ για τους νέους αγρότες προβλέπεται ποσό επιπλέον 25% επί της βασικής ενίσχυσης και θα διατεθεί το μέγιστο προβλεπόμενο από τις κοινοτικές διατάξεις ποσοστό του Εθνικού Φακέλου (2%). Επίσης, ποσοστό από τον Εθνικό Φάκελο 5% θα χορηγηθεί στους αγρότες που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε ορεινές και μειονεκτικές περιοχές, με στόχο τη συγκράτηση της αγροτικής απασχόλησης στις περιοχές αυτές.
Οι συνδεδεμένες με την παραγωγή ενισχύσεις ανέρχονται στο 9% του Εθνικού Φακέλου και αφορούν τα ακόλουθα προϊόντα : Όσπρια, σκληρό στάρι, βοοειδή, αιγοπρόβατα, ρύζι, βιομηχανική τομάτα, κτηνοτροφικά ψυχανθή, ζαχαρότευτλα, σπόρους σποράς, σπαράγγια και χυμοποιήσιμα πορτοκάλια. Για κάθε προϊόν θα υπάρχει ξεχωριστή στρεμματική ενίσχυση.
Όσοι αγρότες εισπράττουν κοινοτικές ενισχύσεις μέχρι 1.250 ευρώ το χρόνο (περίπου 350.000 Έλληνες αγρότες σήμερα) εντάσσονται αυτόματα στο καθεστώς των λεγόμενων μικρών αγροτών και απαλλάσσονται από μια σειρά γραφειοκρατικών διαδικασιών, ενώ εξαιρούνται από τις απαιτήσεις του λεγόμενου «πρασινίσματος» της ΚΑΠ.
Η «πράσινη ενίσχυση» η οποία θα είναι ενσωματωμένη στη βασική ενίσχυση, αποτελείται από μια δέσμη τριών υποχρεωτικών μέτρων: τη διαφοροποίηση των καλλιεργειών για εκμεταλλεύσεις άνω των 100 στρεμμάτων, τη διατήρηση των περιοχών οικολογικής εστίασης 5%, για εκμεταλλεύσεις με αροτραίες εκτάσεις μεγαλύτερες των 150 στρεμμάτων, καθώς και τη διατήρηση των μόνιμων βοσκοτόπων. Όλες οι δενδρώδεις καλλιέργειες εξαιρέθηκαν από το λεγόμενο «πρασίνισμα».
Πέραν των άμεσων κοινοτικών ενισχύσεων (Πυλώνας Ι της νέας ΚΑΠ), που υπερβαίνουν τα 2 δις ευρώ το χρόνο, το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της χώρας μας 2014-2020 (Πυλώνας ΙΙ της νέας ΚΑΠ), προβλέπει μέτρα, προγράμματα και επενδύσεις κοινοτικών ενισχύσεων 4,5 δις ευρώ, που μαζί με την εθνική και ιδιωτική συμμετοχή θα κινητοποιήσει συνολικούς πόρους της τάξης των 6 δις ευρώ.
Στο νέο Πρόγραμμα προβλέπεται η εκχώρηση του 30% των πόρων του νέου Προγράμματος στις 13 Περιφέρειες της χώρας, οι οποίες και καλούνται μέσα από ένα σύνολο αναπτυξιακών παρεμβάσεων, δημόσιων και ιδιωτικών, να υλοποιήσουν τις στρατηγικές τους επιλογές για τον αγροδιατροφικό τομέα.
«Όλη μας η προσπάθεια εστιάστηκε στο πώς θα κρατήσουμε την ελληνική ύπαιθρο ζωντανή, ακμαία και προσοδοφόρα και πως θα βοηθήσουμε τον αγροτικό τομέα να γίνει ένας από τους στυλοβάτες για την ανάκαμψη και ανάπτυξη της χώρας και της ελληνικής οικονομίας», υπογράμμισε στο τέλος της παρουσίασης ο κ. Καρασμάνης.
H επιλογή των 3 Περιφερειών δεν είναι ότι καλύτερο για τη Λέσβο καθώς δεν θα υπάρξει αύξηση πόρων που θα κατευθυνθούν προς τη Λέσβο. Σύμφωνα με τα σενάρια που είχε εκπονήσει η ΠΑΣΕΓΕΣ το ιδανικό για τη Λέσβο θα ήταν μια ενιαία Περιφέρεια όλη η Ελλάδα. Αξίζει να τονιστεί ότι η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ουδέποτε ασχολήθηκε με αυτό το θέμα και ασφαλώς δεν είχε καταθέσει καμία πρόταση....
Του Δημήτρη Λώλη, Γεωπόνου ( ερωτήσεις - απαντήσεις για τη νεά ΚΑΠ)
Είναι αναμφίβολο, ότι το αγροτικό εισόδημα της χώρας μας, στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις οικονομικές ενισχύσεις που δίνονται στον αγροτικό τομέα μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής - ΚΑΠ της ΕΕ.Είναι εύλογο επίσης, ότι όσο πλησιάζουμε το έτος 2014, που θα ισχύσουν οι όποιες αλλαγές της ΚΑΠ για την περίοδο 2014-2010, το ενδιαφέρον των αγροτών μας για ενημέρωση να είναι μεγάλο.Σήμερα υπάρχει πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου για την θέσπιση κανόνων για τις άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς αλλά δεν έχουν παρθεί οριστικές αποφάσεις.Έτσι δεν θα’ θελα να αναφερθώ με λεπτομέρειες στην πρόταση του κανονισμού, αλλά να σταθώ σε κάποια σημεία που αποτελούν και συνήθη ερωτήματα των παραγωγών.
-Ερωτ: Θα συνεχίσουν να υπάρχουν οι ενισχύσεις στον αγροτικό τομέα και μετά το 2013 και σε τι ύψος;
- Η απάντηση είναι ναι. Με βάση τις νέες προτάσεις, για την επταετία 2014-2020, η χρηματοδότηση της ΚΑΠ από τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό παραμένει σταθερή και διαμορφώνεται στα 418,4 δισ. ευρώ συν 17,1 δις. ευρώ για νέες πολιτικές για την ασφάλεια τροφίμων κ.λ.π., ενώ οι μεταβολές στα ποσά που αφορούν τις περισσότερες χώρες μέλη, είναι οριακές. Για τη χώρα μας δεν θα έχουμε μεγάλες απώλειες (περίπου 3,6%) μιας και τα ποσά που παίρνουμε κάθε χρόνο φαίνεται να διαμορφώνονται στα 2,253 δις. ευρώ, ποσό που θα μειωθεί στα 2,173 δις. ευρώ, ως το 2017.
Όσον αφορά την μετά το 2020 περίοδο, είναι νωρίς να προβλέψει κανείς και μάλιστα σένα πολύ ρευστό οικονομικό περιβάλλον. Προσωπική μας άποψη είναι ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν κάποιες οικονομικές ενισχύσεις. Υποχρέωση πάντως των παραγωγών μας είναι να προσανατολίζονται από τώρα και σε παραγωγές που θα στέκονται οικονομικά κυρίως από την αγορά.
- Ερωτ.: Θα συνεχίσουν να υπάρχουν ξεχωριστά οι δαπάνες του 1ου πυλώνα (άμεσες ενισχύσεις και δαπάνες αγοράς) και του 2ου πυλώνα για την αγροτική ανάπτυξη;
- Η απάντηση είναι ναι. Η πρόταση προβλέπει 317,2 δις.ευρώ για τον 1ο πυλώνα και 101,2 δις. ευρώ για τον δεύτερο. Δίνει δε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να μπορούν να μεταφέρουν μέχρι και το 10% των πόρων του 1ου πυλώνα στο 2ο (μέχρι 1/8/2013)
- Ερωτ.: Οι άμεσες ενισχύσεις (τσεκ) θα χορηγούνται ανεξαιρέτως σε όλους τους γεωργούς-παραγωγούς;
- Η απάντηση είναι όχι. Η πρόταση βάζει την έννοια του ενεργού γεωργού. Έτσι αποκλείει των ενισχύσεων παραγωγούς, που το προηγούμενο έτος εισέπραξαν περισσότερα από 5.000 ευρώ ως άμεσες ενισχύσεις και το ετήσιο αυτό ποσό είναι μικρότερο από το 5% των συνολικών εσόδων που απέκτησαν από μη γεωργικές δραστηριότητες κατά το πλέον πρόσφατο οικονομικό έτος. Δηλαδή με άλλα λόγια εξαιρούνται όσοι παραγωγοί έχουν εξωγεωργικό εισόδημα πάνω από 100.000 ευρώ ετησίως, που κατά την γνώμη μας, αν η πρόταση παραμείνει ως έχει, δεν θα αφορά κάποιον έλληνα παραγωγό.
Εξαιρούνται επίσης όσοι εγκαταλείπουν τις εκτάσεις τους και γίνονται ακατάλληλες για βόσκηση ή καλλιέργεια.
Ακόμη εξαιρούνται και γεωργοί, με συνολικό ποσό άμεσων ετήσιων ενισχύσεων κάτω των 400 ευρώ ή με εκτάσεις κάτω των 4 στρεμμάτων.
- Ερωτ.: Οι άμεσες ενισχύσεις θα δίνονται με τον τρόπο που δίνονται σήμερα;
- Η απάντηση είναι όχι. Σήμερα οι παραγωγοί μας ως γνωστό, παίρνουν τις άμεσες ενισχύσεις (τσεκ) με βάση τα δικαιώματα, που απέκτησαν σύμφωνα με μια ιστορική περίοδο αναφοράς. Η πρόταση προβλέπει την δημιουργία καθεστώτος βασικής ενίσχυσης. Δηλαδή θα δίνεται ενίσχυση ανά στρέμμα, που μπορεί να είναι ενιαία για όλη την χώρα ή ενιαία στα πλαίσια περιφερειών όπως το κράτος μέλος θα ορίσει με βάση αντικειμενικά κριτήρια.
- Ερωτ.: Η βασική ενίσχυση ανά στρέμμα θα προκύπτει αν διαιρέσουμε το εθνικό ανώτατο όριο της χώρας μας δια των επιλέξιμων εκτάσεων της χώρας ή της κάθε περιφέρειας;
- Ναι αφού όμως πρώτα αφαιρεθούν:
α) το 30% για τις ενισχύσεις που αφορούν γεωργικές πρακτικές επωφελείς για το κλίμα και το περιβάλλον,
β) έως 5% αν το κράτος μέλος προβλέψει ενισχύσεις για περιοχές με φυσικούς περιορισμούς,
γ) έως 2% για ενίσχυση για γεωργούς νεαρής ηλικίας και
δ) για το πρώτο έτος μέχρι το 3% για δημιουργία εθνικού αποθέματος.
- Ερωτ.: Τι θα πρέπει να κάνουν οι γεωργοί για να παίρνουν το σημαντικό ποσοστό του 30% που αφορά τις πρακτικές τις επωφελείς για το περιβάλλον;
- Οι γεωργοί που δικαιούνται βασική ενίσχυση μπορούν να παίρνουν πρόσθετη (πράσινη) ενίσχυση αν:
α) όσοι διαθέτουν αρόσιμη γη πάνω από 30 στρέμματα, έχουν και δηλώσουν τουλάχιστον τρεις διαφορετικές καλλιέργειες, όπου καμία από τις τρεις δεν θα είναι κάτω από το 5% και πάνω από το 70% της αρόσιμης γης τους.
β) διατηρούν ως μόνιμους βοσκότοπους τις περιοχές των εκμεταλλεύσεων τους που δηλώνονται σαν βοσκότοποι,
γ) αφήνουν το 7% των επιλέξιμων εκτάσεων τους, εξαιρουμένων εκτάσεων εντός μονίμων βοσκοτόπων, ακαλλιέργητες σαν περιοχές οικολογικής εστίασης.
Σημειώνουμε εδώ ότι προβάλλονται ορισμένες αντιρρήσεις και από άλλες χώρες, ότι το ποσοστό του 30% είναι μεγάλο, ενώ για το όριο των 30 στρεμμάτων, ότι είναι μικρό για να διαμορφώνει δυνατότητα καλλιέργειας τριών διαφορετικών καλλιεργειών και επί πλέον να αφήνεται και περιοχή ακαλλιέργητη της τάξεως του 7%. Επίσης διατυπώνονται αντιρρήσεις και γα την ακαλλιέργητη έκταση του 7% σε μια περίοδο που φαίνεται να έχουμε αυξανόμενη ζήτηση τροφίμων.
-Ερωτ.: Όσοι υποβάλουν αίτηση χορήγησης δικαιωμάτων ενίσχυσης στο πλαίσιο του καθεστώτος βασικής ενίσχυσης μέχρι 15/5/2014 θα δικαιωθούν για όσα στρέμματα δηλώσουν;
- Ναι φτάνει να έχουν ενεργοποιήσει τουλάχιστον ένα δικαίωμα το 2011 ή να παρήγαγαν αποκλειστικά φρούτα , λαχανικά ή και να καλλιεργούν αποκλειστικά αμπελώνες.
-Ερωτ.: Γεωργός που έχει ενεργοποιήσει δικαιώματα το 2011, μπορεί να πωλήσει ή μισθώσει την εκμετάλλευση του ή μέρος αυτής σε άλλον γεωργό ο οποίος θα είναι δικαιούχος της βασικής ενίσχυσης;
- Ναι, με συμβόλαιο που θα υπογραφεί πριν από τις 15/5/2014 με το οποίο θα μεταβιβαστεί το δικαίωμα λήψης δικαιωμάτων ενίσχυσης σ’ ένα μόνο ενεργό γεωργό.
-Ερωτ.: Μπορούν τα όποια δικαιώματα αποκτήσει ένας γεωργός το 2014 να τα μεταβιβάσει;
- Ναι εντός της ίδιας περιοχής του ίδιου κράτους μέλους, όπου η αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης είναι ίδια.
- Ερωτ.: Η μοναδιαία αξία των δικαιωμάτων θα είναι η ίδια σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
- Όχι τουλάχιστο σ’ αυτή την 7ετία. Σημειώνουμε ότι ο μέσος όρος των άμεσων ενισχύσεων ανά επιλέξιμο στρέμμα για τις 27 χώρες της ΕΕ, είναι 28 ευρώ, ενώ η χώρα μας έχει περίπου μέσο όρο 37 ευρώ/στρ. και βρίσκεται πίσω από τη Μάλτα, Βέλγιο Ολλανδία, Ιταλία. Βρίσκεται όμως στις τελευταίες θέσεις όσο αφορά τις ενισχύσεις ανά δικαιούχο.
- Ερωτ.: Θα υπάρχουν συνδεδεμένες ενισχύσεις όπως π.χ. είχαμε μέχρι σήμερα με το άρθρο 69 του κανονισμού 1782/03 ή το άρθρο 68 του καν. 73/09
- Τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν έως το 5% του εθνικού ανωτάτου ορίου τους για χρηματοδότηση συνδεδεμένης στήριξης σε τομείς ή περιοχές, όπου υπάρχουν δυσκολίες και είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για οικονομικούς ή/και κοινωνικούς ή/και περιβαλλοντικούς όρους. Επίσης η συνδεδεμένη στήριξη μπορεί να χορηγείται σε γεωργούς οι οποίοι κατέχουν στις 31/12/2013, ειδικά δικαιώματα και δεν έχουν επιλέξιμα στρέμματα για την ενεργοποίηση τους.
- Ερωτ.: Θα υπάρχει εθνικό απόθεμα και με το νέο καθεστώς;
- Ναι. Το κράτος μέλος το πρώτο έτος εφαρμογής του καθεστώτος της βασικής ενίσχυσης μπορεί να προβεί σε γραμμική ποσοστιαία μείωση (έως 3%) του ανωτάτου ορίου της βασικής ενίσχυσης, για την δημιουργία του εθνικού αποθέματος. Η διαχείριση του εθνικού αποθέματος δεν θα διαφέρει βασικά από τη σημερινή διαχείριση. Θα δίνεται κατά προτεραιότητα σε γεωργούς νεαρής ηλικίας, που αρχίζουν την δραστηριότητα τους, σε γεωργούς περιοχών που εφαρμόζουν προγράμματα αναδιάρθρωσης ή/και ανάπτυξης κ.λ.π.
-Ερωτ.: Τι είναι η ενίσχυση για γεωργούς νεαρής ηλικίας;
- Είναι μια πρόσθετη ενίσχυση που δίνεται σε πρόσωπα ηλικίας κάτω των 40 ετών, που δημιουργούν για πρώτη φορά γεωργική εκμετάλλευση ως επικεφαλής και οι οποίοι έχουν ήδη εγκατασταθεί κατά τη διάρκεια των 5 ετών, που προηγούνται της πρώτης υποβολής της αίτησης για το καθεστώς της βασικής ενίσχυσης. Η ενίσχυση δίνεται μέχρι 5 χρόνια από τον χρόνο της υποβολής της αίτησης βασικής ενίσχυσης μέχρι το τέλος της 5ετίας που μετριέται από την αρχή της εγκατάστασης τους στη γεωργία. Η ενίσχυση αυτή ανέρχεται στο 25% της μέσης αξίας των δικαιωμάτων ενίσχυσης του γεωργού και για όχι περισσότερα από 250 στρέμματα.
- Ερωτ.: Τι είναι το καθεστώς μικροκαλλιεργητών;
- Είναι ένα ειδικό καθεστώς για τους μικρούς γεωργούς. Το σκεπτικό είναι να απλουστευθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες. Οι γεωργοί που θα ενταχτούν σε αυτό το καθεστώς δεν θα παίρνουν άλλες ενισχύσεις, αλλά μόνο ένα ποσό κατ’ αποκοπή, που θα είναι από 500 ως 1.000 ευρώ, ενώ θα υπόκεινται σε λιγότερους έλεγχους. Όσοι επιθυμούν να ενταχθούν, θα πρέπει να κάνουν τη σχετική αίτηση ως τις 15 Οκτωβρίου 2014. Τα κράτη-μέλη βασικά θα ορίσουν ποιοι είναι οι «μικροί γεωργοί».
Σημείωση: Ο όρος γεωργός περιλαμβάνει όλους όσους ασχολούνται με τη φυτική και ζωική παραγωγή.
