GPS για το μέλλον της δακοκτονίας στη Λέσβο

Το πρόγραμμα της δακοκτονίας που εφαρμόζεται κάθε χρόνο και στο νησί μας αποτελεί συχνά αντικείμενο κριτικής. Η επιτυχία ή μη της δακοκτονίας αποτελεί σημαντική παράμετρο για την οικονομία του νησιού μας, οπότε καθίσταται αναγκαίο να βρεθούν εργαλεία που να την κάνουν πιο αποτελεσματική.

Το 2019 ξεκίνησε για πρώτη φορά στη Λέσβο η χρήση εφαρμογής GPS καταγραφής της πορείας του ψεκασμού στον Πολιχνίτο (σε συνεργεία με ψεκαστικά σε γεωργικούς ελκυστήρες), στα πλαίσια του έργου με τίτλο «Πιλοτική εφαρμογή νέων τεχνολογιών για την παρακολούθηση και έλεγχο των πληθυσμών του δάκου σε διάφορες ελαιοκομικές περιοχές της Ελλάδας (NT4D)» του ΕΛΓΟ «Δήμητρα». Φέτος η χρήση των GPS επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές της Λέσβου με αρκετά όμως προβλήματα. 

Δεδομένα που λαμβάνονται από τη χρήση του GPS

Ο Αρχιεργάτης έχει στην κατοχή του συσκευή τηλεφώνου με κάρτα SIM, καθώς και μια ειδική εφαρμογή στη συσκευή. Για τον προσδιορισμό της γεωγραφικής θέσης χρησιμοποιείται το ενσωματωμένο GPS της συσκευής με την βοήθεια από τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας. Η εφαρμογή έχει τη δυνατότητα καταγραφής του ψεκασμού από την έναρξη μέχρι την ολοκλήρωση αυτού.

Η παραπάνω καταγραφή διευκολύνει καταρχήν τον έλεγχο καθώς παρέχει δεδομένα τόσο σε πραγματικό χρόνο, όσο και μετέπειτα συγκεντρωτικά. Αυτό σημαίνει ότι ο Γεωπόνος - Τομεάρχης της περιοχής, ο Επόπτης, ο Διευθυντής Δακοκτονίας μπορούν να παρακολουθούν εξ αποστάσεως την κίνηση του ψεκαστικού. 

Σε κάθε διαδρομή αποτυπώνονται: Ολικό Μήκος διαδρομής/  Ώρα εκκίνησης –λήξης διαδρομής/ Μέση ωριαία ταχύτητα. Μετά την ολοκλήρωση κάθε ημέρας ψεκασμού αναλύονται τα δεδομένα και αποτυπώνονται πάνω στο χάρτη οι περιοχές από τις οποίες έχει περάσει το ψεκαστικό. Η ανάλυση μπορεί να μας δώσει στατιστικά που αφορούν, πέρα από το μήκος της διαδρομής που ήδη αναφέρθηκε, το εμβαδό κάλυψης και την πολυπλοκότητα της γραμμής, έχοντας ως τελικό αποτέλεσμα την «αποκάλυψη» των περιοχών που έμειναν χωρίς ψεκασμό. Με τη χρήση του κατάλληλου χαρτογραφικού υποβάθρου υπάρχει επίσης η δυνατότητα να δούμε αν οι περιοχές που δεν έχουν καλυφθεί αφορούν βιολογικούς ελαιώνες.

Ας φανταστούμε τώρα αυτή η ημερήσια καταγραφή να αφορά όλα τα συνεργεία του Τομέα ή μιας δημοτικής κοινότητας για όλες τις ημέρες ενός ψεκασμού (συνήθως 8 ημέρες). Θα μας δίνετε έτσι μια συνολική εικόνα κάλυψης της εκάστοτε περιοχής. Βέβαια αξίζει να τονιστεί ότι η παραπάνω διαδικασία, αποδίδει τα μέγιστα μόνο όταν υπάρχει και η ανάλογη ανάλυση των δεδομένων που καταγράφονται, τόσο σε καθημερινή βάση όσο και μετά τη λήξη ενός ψεκασμού. 

Τρόπος λειτουργίας και οι δύο εφαρμογές που «έτρεξαν» φέτος στο νησί μας

Η εφαρμογή  όπως αναφέραμε χρησιμοποιεί τα δίκτυα κινητής και στέλνει δεδομένα διαρκώς καταγράφοντας την κίνηση real-time. Σε περίπτωση που είναι σε περιοχή που δεν υπάρχει σήμα τα δεδομένα αποθηκεύονται και στέλνονται όλα μαζί όταν βρεθεί το ψεκαστικό σε περιοχή με σήμα. 

Η εφαρμογή και πέρυσι και φέτος λειτούργησε με επιτυχία σε συνεργεία με ψεκαστικά (τρακτέρ). Φέτος δοκιμάστηκε και σε πεζοπόρα συνεργεία, όμως υπήρξαν δυσκολίες στην καταγραφή λόγω της περιορισμένης κίνησης αυτών. Σίγουρα όμως και αυτά τα δεδομένα από τα πεζοπόρα συνεργεία μπορούν να δώσουν μια ενδεικτική εικόνα από την αποτελεσματικότητα της δουλειάς του συνεργείου.

Επίσης φέτος χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο νησί μας δύο διαφορετικές εφαρμογές. Και οι δύο αποτελούν εφαρμογές που βασίζονται σε κινητές συσκευές, χρησιμοποιούν GPS και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αναφορά της τοποθεσίας του κινητού τηλεφώνου. Η μια εφαρμογή είναι επί πληρωμή, η οποία καλύπτεται προς το παρόν εξ’ ολοκλήρου από το έργο NT4D, ενώ η άλλη έχει αναπτυχθεί από το τμήμα Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Εφαρμογή και για τις δακοπαγίδες

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχει επίσης δημιουργήσει μια ακόμα εφαρμογή, η οποία αφορά το πρόγραμμα της παγιδοθεσίας. Η χρήση και αυτής της εφαρμογής βασίζεται στο GPS. Μετά τον ακριβή προσδιορισμό της κάθε παγίδας με τη χρήση των συντεταγμένων αυτής, καθίσταται δυνατή η χαρτογραφική απεικόνιση των δακοπαγίδων της επιλεγμένης περιοχής στην εφαρμογή για τον εκάστοτε παγιδοθέτη. Η εφαρμογή επιτρέπει στον χρήστη την καταγραφή του μετρούμενου πληθυσμού μόνο όταν η συσκευή φτάσει σε μια συγκεκριμένη απόσταση από την παγίδα που έχει επιλέξει, και λειτουργεί και αυτή offline αποθηκεύοντας τοπικά τα δεδομένα.

Το πλεονέκτημα αυτής της εφαρμογής έγκειται τόσο στην άμεση μετάδοση των δεδομένων, όσο και στην μετέπειτα οπτικοποίηση των παγίδων στο χάρτη όπου με τη χρήση διαφορετικών χρωμάτων μπορούμε να έχουμε μια εικόνα της προσβολής ανά περιοχή. Δίνεται έτσι τη δυνατότητα να περιοριστούν οι εκτάσεις των τοπικών διαβροχών, εξοικονομώντας χρόνο και χρήματα.

Και οι δύο εφαρμογές του Πανεπιστημίου Αιγαίου αρχικά αποτέλεσαν μέρος του προγράμματος συγκριτικών πειραματικών εργασιών καταπολέμησης του δάκου της ελιάς του Υπ.Α.Α.Τ και χρηματοδοτήθηκαν από την Π.Ε. Σάμου, προτού ενταχθούν στο πρόγραμμα NT4D.

Κόστος

Οι παραπάνω εφαρμογές αποτελούν συνολικά μια φθηνή λύση για την παρακολούθηση της πορείας και αποτελεσματικότητας των ψεκασμών. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το κόστος των κινητών ανέρχεται περίπου στα 60 ευρώ το ένα, ενώ η εφαρμογή παρακολούθησης που είναι επί πληρωμή απαιτεί για την χρήση της για 50 συσκευές περίπου 50€/μηνα, για 100 75€/μηνα κτλ. Όσον αφορά τις κάρτες SIM που απαιτούνται, φέτος χρησιμοποιήθηκαν ειδικές κάρτες οι οποίες έχουν κόστος 10€ η μια και περιλαμβάνουν 500MB προπληρωμένων δεδομένων τα οποία μπορούν να καταναλωθούν σε περίοδο έως 10 ετών, με τα προαναφερθέντα δεδομένα να είναι ικανά να καλύψουν μια ολόκληρη περίοδο ψεκασμών και πιθανώς να περισσέψουν δεδομένα και για την επόμενη χρονιά! Αν σκεφτούμε ότι το συνολικό κόστος της δακοκτονίας στο νησί μας είναι κάθε χρόνο πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ τότε εύκολο καταλαβαίνουμε ότι με ελάχιστα χρήματα από την Περιφέρεια μπορεί να στηθεί ένας πρωτοποριακός μηχανισμός ελέγχου και απεικόνισης της δακοκτονίας.

Στο μέλλον

Αν θέλαμε λοιπόν να δούμε το μέλλον όλης αυτής της προσπάθειας δεν είναι καθόλου δύσκολο να υπάρχει μια ιστοσελίδα (με ευθύνη της  Περιφέρειας) που να προβάλει σε πραγματικό χρόνο τους ψεκασμούς στις περισσότερες περιοχές του νησιού μας και η εικόνα που σήμερα βλέπει σε πραγματικό χρόνο ο Γεωπόνος - Τομεάρχης Δακοκτονίας (στις περιοχές με χρήση GPS) να είναι ορατή και προσβάσιμη σε όλους τους ελαιοπαραγωγούς. Τέλος μετά από κάθε ψεκασμό να υπάρχει το αρχείο με τα ελαιοκτήματα που ψεκάστηκαν και να αποτυπώνονται στο χάρτη. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα και να αυξήσει τον κοινωνικό έλεγχο αλλά και την αποτελεσματικότητα της δακοκτονίας σε συνολικό επίπεδο.