"Κατάμπροστα στο ψαρολίμανο στο μάτι του πουνέντε, ορθώνεται πάνω σε θεόρατη θαλασσοβραχιά το ξωκλήσι της Παναγιάς της γοργόνας" γράφει ο Μυριβήλης στο έργο του, αποκαλύπτοντας την πηγή της έμπνευσής του που δεν είναι άλλη από μία τοιχογραφία σ' ένα ταπεινό ξωκλήσι σ' ένα ψαροχώρι της Λέσβου, τη Σκάλα Συκαμιάς, 48 χλμ. βορειοδυτικά της πόλης της Μυτιλήνης.
Εκεί βρίσκεται η εικόνα της Παναγίας, η πιο αλλόκοτη στην Ελλάδα, ίσως και σε όλο τον κόσμο της Χριστιανοσύνης. Εμφανίζεται με ανθρώπινη μορφή από την μέση και πάνω, ενώ από τη μέση και κάτω έχει σώμα ψαριού, σαν τις γοργόνες της μυθολογίας. Στα χέρια της βαστά ένα καράβι από τη μια, και από την άλλη ένα τρικάνι σαν αυτό που κρατά στο χέρι του ο αρχαίος θεός της θάλασσας, ο Ποσειδώνας.
Κανείς δεν ξέρει τι ήταν αυτό που οδήγησε τον άγνωστο λαϊκό καλλιτέχνη - κοσμοκαλόγερο στο ν' απεικονίσει την Παναγιά ως γοργόνα. Ποιος άλλωστε μπορεί να πει με σιγουριά που σταματούν τα μάγια των παραδόσεων και οι αρχέγονες ιστορίες και που ξεκινά το θρησκευτικό συναίσθημα.
(adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});
Το ξωκλήσι στέκει ατενίζοντας απέναντι στην ανατολή - στα έξι μίλια, στο Μεθυμναίον Αιγιαλό, τον βράχο της Ακρόπολης της αρχαίας Άσσου με τις κολόνες του ναού της Αθηνάς. Της αρχαίας θεάς που στέκει απέναντι στης "Παναγιάς τα ράχτα" θαρρείς και είναι δίδυμη αδελφή της. Το ίδιο σκεφτότανε και ο Μυριβήλης γράφοντας: "μέσα από το κεφάλι του κοσμοκαλόγερου, όπως μέσα από το κεφάλι του Δία, πήδηξε και στηλώθηκε πάνω στο μοναδικό θαλασσόβραχο του Αιγαιοπελαγίτικου νησιού μία καινούργια Ελληνική θεότητα... μία θεότητα πολεμική, θηλυκιά και παρθένα."
Βλέποντας τα χταπόδια να λιάζονται στα σύρματα, κατευθυνόμαστε στο λιμανάκι της Συκαμιάς δίπλα στα ψαροκάικα όπου βρίσκεται η ταβέρνα "η μουριά του Μυριβήλη", η οποία μετρά σχεδόν 100 χρόνια λειτουργίας. Καθόμαστε κάτω από την ίδια θρυλική μουριά, στη σκιά της οποίας καθόταν ο Μυριβήλης και έγραφε, και επιδιδόμαστε σε μία γαστρονομική αναζήτηση θαλασσινών μεζέδων συνοδεία ούζου (δοκιμάστε οπωσδήποτε λακέρδα παστουρμά).
Φθινοπωρινό ηλιοβασίλεμα και ο ήλιος ετοιμάζεται για τη βουτιά στα νερά του Αιγαίου. Νιώθουμε την ψυχαναλυτική επίδραση του ούζου και του θαλασσινού αέρα πάνω μας. Ίσως και μία μικρή θλίψη, συνειδητοποιώντας ότι για ακόμη μία φορά μπερδέψαμε το εφήμερο με το αιώνιο. Σου έρχονται στο μυαλό οι στίχοι από το Μικρό Ναυτίλο "ένα δειλινό στο Αιγαίο περιλαμβάνει τη χαρά και τη λύπη σε τόσες ίσες δόσεις που δεν μένει στο τέλος παρά η αλήθεια".
Κείμενο - Φωτογραφίες: Τρυποκάρυδος / maresei.gr
