Έρευνα: Τότε που οι Γερμανοί λεηλάτησαν το λάδι της Λέσβου

Πριν λίγες μέρες τα Μ.Μ.Ε έδωσαν έμφαση στην συνάντηση του Μανόλη Γλέζου με τον επικεφαλή της Task Force στην Ελλάδα , γερμανό διπλωμάτη Χόρστ Ραϊχεμπάχ. Το ανεπίσημο αυτό ραντεβού που έγινε στο σπίτι του Μ. Γλέζου είχε ως αντικείμενο μια ανοιχτή συζήτηση-ενημέρωση του γερμανού αξιωματούχου για το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων προς τη χώρα μας. Ο  Ραϊχεμπάχ, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, άκουσε με προσοχή τα επιχειρήματα του συνομιλητή του και έκανε πολλές ερωτήσεις που αφορούσαν την ακρίβεια των στοιχείων που αφορούσαν το ύψος των αποζημιώσεων που επιδίκασε η Διεθνής Διάσκεψη Παρισίων, στα 1946, και ανερχόταν στο ποσό των 7,1 δις δολάρια- τότε- και σε σημερινές τιμές στο ποσό 108 δις ευρώ, χωρίς τον υπολογισμό τόκων.

 

 

Για «τα έργα και τις ημέρες» της εταιρείας ΕΛΑΙΟΝ την περίοδο της γερμανικής κατοχής υπάρχουν πολύ λίγες αναφορές στην λεσβιακή βιβλιογραφία. Τόσο η δράση της όσο και οι συνέργιες της με τους μαυραγορίτες αποτελούν ένα ακόμη κρυμμένο σκελετό στο ντουλάπι της λεσβιακής ιστορίας την περίοδο της κατοχής.     Μελετώντας την περίοδο αυτή στο νησί μας είχα καταγράψει ορισμένες αναφορές στις εαμικές εφημερίδες της περιόδου 1944-1946. Το περασμένο καλοκαίρι κατάφερα να βρω αρκετά στοιχεία ντοκουμέντα από τη δράση της στο αρχείο του μακαρίτη δικηγόρου Χρήστου Κόρακα * .  

 

       Η μεγάλη και πολυστένακτη νύκτα της γερμανικής κατοχής στο νησί μας, κράτησε 40 ολόκληρους μήνες, από τις 5 Μαΐου 1941 μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου 1944. Μιας νύκτας που με το ξεκίνημά της γέννησε δοσίλογους και μαυραγορίτες που συνεργαζόμενοι με τους «ένδοξους» στρατιώτες του Γ’ Ράϊχ  θα σβήσουν τα φώτα του νησιού για να ληστέψουν, να βασανίσουν και να εξανδραποδίσουν το λαό του. Από δω και πέρα οι λεσβιακές οικογένειες θα μετρούν μόνο θύματα… και τα θύματα της μαύρης αυτής περιόδου θα  καταμετρηθούν, στο τέλος της, σε χιλιάδες  όπου: 

• Οι “λίγοι” συμπατριώτες μας, σχεδόν τρεις εκατοντάδες, ήταν αυτοί που πέρασαν από τα κελιά της Γκεστάπο εδώ και στη υπόλοιπη χώρα μας, για ενέργειες κατά του γερμανικών αρχών κατοχής, βασανίστηκαν άγρια στα άντρα της και εκτελέστηκαν ή άφησαν τη τελευταία τους πνοή, ως όμηροι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, πούχαν μεταφερθεί ,τόσο της χώρας μας όσο της Γερμανίας και Αυστρίας. 

• Οι  “πολλοί”, οι χιλιάδες συμπατριώτες μας, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν γέροι και παιδιά, θ’ ακολουθήσουν μέσα από τα σοκάκια της φτώχειας τους  τα βήματα προς το δικό τους Γολγοθά,  την πείνα- το πρήξιμο- το θάνατο…

 

 

Από τις αρχές του καλοκαιριού του ’41 οι κατοχικές γερμανικές δυνάμεις, μέσω της κυβέρνησης δοσίλογων  του Τσολάκογλου με το νομοθετικό διάταγμα ,779/41, θ’ απαγορεύσουν  την εξαγωγή και εμπορία λαδιού. Τούτο το μέτρο, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Φορέων,  θα οδηγήσει συντριπτικό μέρος  της παραγωγής του λαδιού, τόσο της προηγούμενης όσο και της νέας σοδειάς(41-42)  από τους μεσαίους και μικρούς παραγωγούς στις αποθήκες 100 περίπου μαυραγοριτών, γεμίζοντας ταυτόχρονα τις τσέπες των παραγωγών με πληθωριστικό χρήμα  που καθημερινά έχανε την αξία  του με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και τα τρόφιμα από την  αγορά νάχουν εξαφανιστεί!!! ανεβάζοντας τις τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής σε θεόρατα ύψη. Οι λίγες άδειες που δόθηκαν απευθυνόταν, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, στους μαυραγορίτες και μελλοντικούς συνεργάτες – συγκεντρωτές λαδιού. Πολύ δε λιγότερες άδειας δόθηκαν σε Δημοτικά, Κοινοτικά Συμβούλια και Φορείς οι οποίες σε καμιά περίπτωση δεν μπόρεσαν να καλύψουν τις βασικές επισιτιστικές ανάγκες του λεσβιακού πληθυσμού. 

 

Έχοντας λοιπόν οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εξασφαλίσει τον μηχανισμό των συνεργατών-δοσίλογων  στην διενέργεια της εμπορίας και διατηρώντας την απαγόρευση της εξαγωγής και εμπορίας του, ιδρύουν με έδρα τη Μυτιλήνη το καλοκαίρι του 42 την Α.Ε  ΕΛΑΙΟΝ από γερμανούς υπηκόους και μόνο, που αναλαμβάνει  μονοπωλιακά  κάθε είδους εμπόριο μέσα και έξω από το νησί ,δεσμεύοντας ταυτόχρονα το 75% της παραγωγής και η πληρωμή του θα γινόταν με βάση ανταλλαγής την οκά το λάδι και καθόρισαν μονομερώς ότι για κάθε οκά λάδι ο παραγωγός θα ελάμβανε 0,60 οκάδες σιταριού, 0,30 οκάδες φασόλες, 0,10 οκάδες ζάχαρι. Ταυτόχρονα ορίζονται τα 12 βασικά κέντρα συγκέντρωσης του λαδιού σε Μυτιλήνη, Πλωμάρι, Πέραμα, Ντίπι, Πολυχνίτος, Καλλονή, Αγ. Παρασκευή, Συκαμιά, Μόλυβος, Άντισσα, Παρακοίλα, Πέτρας που θα διενεργούσαν την ανταλλαγή του λαδιού με άλλα προϊόντα  για λογαριασμό της  Α.Ε  ΕΛΑΙΟΝ. Τούτη η εξοντωτική για τον λεσβιακό λαό ανταλλάξιμη αξία του λαδιού , που σε κάθε περίπτωση είναι από 4 έως 8 φορές μικρότερη από αυτή που ίσχυε στην πραγματική αγορά, θα οδηγήσει στο κούρσεμα  του βασικού και μοναδικού πόρου για την επιβίωση της συντριπτικής του πλειοψηφίας   

 

 

 

 

 

 

 

 

           

* Ο Χρήστος Κόρακας  γεννήθηκε στο Πολιχνίτο στα 1904 . Μετά το τέλος των γυμνασιακών σπουδών θα φοιτήσει στη Νομική Σχολή Αθηνών και στα 1928 θα ξεκινήσει στη Μυτιλήνη τη δικηγορική του καριέρα. Στη διάρκεια της κατοχής θα οργανωθεί στο ΕΑΜ  και η απελευθέρωση θα τον βρει Επιθεωρητή της Λαϊκής Δικαιοσύνης. Για την ενεργό του συμμετοχή στο ΕΑΜ θα υποστεί πολλαπλές διώξεις κατά το χρονικό διάστημα του 1945-1955. Από το 1958 αναλαμβάνει την νομική υποστήριξη του Δημοσίου , στο οποίο έχουν περιέλθει οι απαιτήσεις της εταιρείας ΕΛΑΙΟΝ έναντι τρίτων(ιδιωτών ή συγκεντρωτών-συνεργατών της εταιρείας) που μετά  από 14 χρόνια ακόμη!!! οφείλουν. Από το 1956 με την εκλογή του αείμνηστου Δάσκαλου στο Δήμο Μυτιλήνης  θ’ αναλάβει καθήκοντα νομικού συμβούλου στο Δήμο και στο Σύνδεσμο Δήμων και Κοινοτήτων με ειδίκευση στα αναπτυξιακά προγράμματα του νησιού, μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 80 όπου και συνταξιοδοτείται.