"Αποδάσωση - ένας αθόρυβος εχθρός του παρελθόντος του παρόντος και του μέλλοντος"

Γράφουν:

φοιτητρια  γεωγραφιας -πανεπιστημίου αιγαίου

φυσικός –μεταπτυχιακός φοιτήτητης Μετεωρολογίας

Αποδάσωση - ένας  αθόρυβος εχθρός του παρελθόντος του παρόντος και του μέλλοντος.Κάπου στον Ειρηνικό  υπάρχει  ένα νησί  που το διακρίνει  μια ιδιαιτερότητα  αποτελεί  το  ποιο μακρινό  κατοικήσιμο  κομμάτι γης στον  πλανήτη. Είναι το ποιο μακρινό νησί της Πολυνησίας και το όνομα αυτού: Νήσος του Πάσχα. Δεν είναι όμως μόνο ο απόκοσμος χαρακτήρας του που το ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα νησιά αλλά και  το γεγονός ότι αποτέλεσε το ποιο χαρακτηριστικό και ακραίο παράδειγμα αποδάσωσης  η οποία συντέλεσε σε μια μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή   της οποίας οι συνέπειες  είχαν  άμεσες επιπτώσεις και στον πληθυσμό  οδηγώντας τους  μέχρι και τον κανιβαλισμό. Ένα μυστηριώδες νησί που πυροδότησε πλήθος από εικασίες κυρίως για το ποιοί κατασκεύασαν  τα γιγάντια αγάλματα, τα «μοάι» όπως ονομάζονται και βρίσκονται  διάσπαρτα ακόμα και σήμερα σε όλο το νησί. Η αρχαιολογική έρευνα όμως έδωσε την απάντηση .Όλο το νησί ήταν διαιρεμένο σε περιοχές,  μια για κάθε  αιματοσυγγενική ομάδα (πατριά) με το δικό της αρχηγό,  οι οποίες ανταγωνίζονταν η μια την άλλη  με την κατασκευή  αγαλμάτων. Όποια κατασκεύαζε το  μεγαλύτερο υπερίσχυε της άλλης. Τα αγάλματα σκαλίζονταν στο λατομείο του νησιού και μεταφέρονταν στη συνέχεια σε κάθε γωνιά του νησιού μια προσπάθεια που απαιτούσε  μεγάλες ποσότητες ξυλείας  για έλκηθρα ,σχοινιά  ,μοχλούς. Μια επιχείρηση που πραγματικά κοστίζει  και σε αυτήν την κοινωνία κόστισε πράγματι πολύ ακριβά .Τους κόστισε την ίδια τους την ύπαρξη. Η αποδάσωση επέφερε διάβρωση του εδάφους  μη απόδοση των καλλιεργειών, τα περισσότερα θηράματα χάθηκαν και χωρίς μονόξυλα για να ανοιχτούν στην θάλασσα έχασαν και αυτή την δίοδο για αναζήτηση τροφής. Ένα νησί απομονωμένο , μοναχικό ακριβώς όπως απομονωμένη είναι και η Γη από το διάστημα. Πάντοτε έχω στο πίσω μέρος  μυαλό μου αυτό το χαρακτηριστικό παράδειγμα  κατάρρευσης  μιας ολόκληρης κοινωνίας ως αποτέλεσμα  της αποδάσωσης  αλλά και κακής χρήσης των πόρων, ίσως  γιατί αντικατοπτρίζονται μέσα από αυτό   και κάποιες εικόνες  της σύγχρονης εποχής. Φυσικά   κάποιοι θα αναρωτηθούν τι μας αφορά σήμερα μια ιστορία από το τόσο μακρινό παρελθόν . Πιστεύω ότι μας αφορά και μάλιστα ακόμα ποιο επιτακτικά γιατί το τεράστιο αυτό περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι υπαρκτό  και προκαλεί μέσα από μια αλυσιδωτή αντίδραση και άλλες διαταραχές  στη γήινη βιόσφαιρα μια εκ των οποίων είναι και  η κλιματική αλλαγή. Πράγματι σήμερα   διαφέρουμε από αυτές τις κοινωνίες  γιατί έχουμε τη γνώση  και μπορούμε να αντιληφθούμε   τη μοναδικότητα  που έχουν τα δάση για την εύρυθμη λειτουργία  των οικοσυστημάτων και ολόκληρου του πλανήτη. Το ερώτημα όμως που γεννάται είναι αν έχουμε και αξιοποιούμε ουσιαστικά  και έμπρακτα τη γνώση αυτή ή απλώς την έχουμε και  παρόλα αυτά αδιαφορούμε παντελώς. ...Μήπως ο ακραίος ανταγωνισμός των πατριών του νησιού για μεγαλύτερα αγάλματα είναι σήμερα η δική μας  εμπύρετη φάση  έντονου καταναλωτισμού  και υπεροχής  που μέσα από το αίσθημα του ανικανοποίητου διογκώνεται ακόμα περισσότερο?? Όπως αναφέρθηκε η αποδάσωση είναι σήμερα υπαρκτή  και άρρηκτα συνδεδεμένη με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Τα δάση αποτελούν τους φυσικούς καταναλωτές  τους διοξειδίου του άνθρακα  και επιπλέον διατηρούν και μεγάλα αποθέματα άνθρακα στη βιομάζα τους .Η αποψίλωση των δασών όχι μόνο καταστρέφει  αυτές τις τεράστιες αποθήκες άνθρακα  αλλά επιταχύνει  και το φαινόμενο του θερμοκηπίου σε ποσοστό 20%-25%, οδηγώντας σε βαθμιαία υπερθέρμανση του πλανήτη.                                                                                                                         Σήμερα η αποψίλωση των δασών  είναι ένα πρόβλημα που κυρίως αντιμετωπίζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες . Αυτό όμως δεν σημαίνει πως και οι υπόλοιπες χώρες πρέπει να στέκουν  αποστασιοποιημένες. Καθώς η αποψίλωση δεν έχει να κάνει μόνο με την υπερυλοτόμηση  άλλα  και με το καταστρεπτικό φαινόμενο τα  δασικών πυρκαγιών που μας είναι αρκετά γνωστό και εδώ στην Ελλάδα. Και επειδή τα περισσότερα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι κίνδυνοι που κυρίως εμείς δημιουργούμε  θα πρέπει και εμείς οι ίδιοι να τα αντιμετωπίσουμε και να τα επιλύσουμε,  όχι όμως μόνο μέσα από την διάδοση της περιβαλλοντικής σκέψης  που είναι πολύ βασική  αλλά  και με έναν ποιο πρακτικό τρόπο όπως πχ την πολιτική βούληση που θα εφαρμόσει άμεσες λύσεις. Το πρόγραμμα  REDD  αποτελεί μια τέτοια πρωτοβουλία, η οποία σκοπεύει να προσφέρει κίνητρα στις αναπτυσσόμενες χώρες, κυρίως της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, ώστε να αναπτύξουν νέες μεθόδους παραγωγής ενέργειας και γεωργικής καλλιέργειας με απώτερο στόχο την ελάττωση της υπερυλοτόμησης, της παράνομης υλοτομίας καθώς και της εκχέρσωσης των δασικών εκτάσεων. Το πρόγραμμα αυτό, το οποίο εντάσσεται στο πλαίσιο των περιβαλλοντικών προγραμμάτων του ΟΗΕ, χρηματοδοτεί 16 από τις, συνολικά, 44 χώρες που συμμετέχουν, ενώ η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση οικονομικών πόρων κάνει την εφαρμογή του όλο και πιο δύσκολη. Στις 3 Ιουλίου διοργανώθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβουργο    ημερίδα με θέμα την εύρεση χρηματικών πηγών για το πρόγραμμα REDD+ που αποτελεί εξέλιξη του REDD. Τη συζήτηση αυτή, διεύθυνε  ο Έλληνας ευρωβουλευτής κ. Κρίτων Αρσένης, η επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα θέματα της κλιματικής αλλαγής, κ. Connie Hedergaard, ο συντονιστής της Παγκόσμιας Τράπεζας για την ανάσχεση της     παγκόσμιας αποδάσωσης, κ Benoît Bosquet, ο κύριος  Lou     Munden  διευθυντής και κάτοχος της αμερικανικής επενδυτικής εταιρίας "The Munden project", έναν αριθμό άλλων ευρωβουλευτών καθώς και   φοιτητές   και καθηγητές από ελληνικά πανεπιστήμια  . Η συζήτηση ξεκίνησε από το γεγονός ότι οι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κάλυψη των αναγκών του προγράμματος δεν είναι δυνατόν να βρεθούν πριν το 2015, όταν πλέον η κατάσταση της κλιματικής αλλαγής ενδέχεται να είναι μη-αναστρέψιμη.Παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα  Redd +   έχει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση  όσον αφορά την προστασία των δασών ωστόσο τα χρήματα που απατούνται είναι πολλά και ακόμη ποιο δύσκολη είναι η ανεύρεση τους καθώς  η χρηματοδότηση από χώρες που στηρίζουν την αναπτυξιακή βοήθεια δεν επαρκεί. Σίγουρα οι περισσότεροι από μας διαβάζοντας τούτα τα λόγια   θα αναρωτιούνται   και όλοι λίγο πολύ  φευγαλέα την έχουμε κάνει αυτή  τη σκέψη  τι μας ενδιαφέρει    ένα δάσος στη  πχ στη Βολιβία  ή  ο ελέφαντας της Σουμάτρας που τείνει προς εξαφάνιση  ή   η  αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας που θα  επέλθει στο μακρινό  μέλλον ? Ξεχνάμε όμως κάτι βασικό τι νόημα έχει να κληροδοτήσουμε την περιουσία μας στα παιδιά μας, τι νόημα έχει να πληρώνουμε για την εκπαίδευση τους ,για το ρουχισμό τους κ.α. όταν ταυτόχρονα ο κόσμος στον οποίο θα ζήσουν τα επόμενα χρόνια  θα βρίσκεται σε απελπιστική  κατάσταση?